Phân biệt tuổi tác trong công việc bắt nguồn từ bất bình đẳng trong khâu tuyển dụng của các doanh nghiệp. Điều này quả thực sự đối xử không công bằng dựa trên độ tuổi của các ứng viên hay nhân viên của công ty gây nên nhiều rào cản không đáng có nơi công sở. Cùng Tanca tìm hiểu thêm về vấn đề nhức nhối này.
Nguyên nhân dẫn đến phân biệt tuổi tác trong công việc
1. Định kiến và đánh giá sai về khả năng làm việc của nhân viên lớn tuổi: Một số người có quan niệm rằng người lớn tuổi không thể đáp ứng được yêu cầu công việc mới, không linh hoạt và khó tiếp thu công nghệ mới. Điều này dẫn đến việc đánh giá sai khả năng và năng lực của họ.
2. Sự kỳ thị và định kiến về tuổi tác: Quan niệm tiêu cực về người lớn tuổi, cho rằng họ không còn đủ năng lực và nhiệt huyết để làm việc hiệu quả. Sự kỳ thị này có thể dẫn đến việc phân biệt và từ chối cơ hội việc làm cho những người lớn tuổi.
3. Sự thay đổi công nghệ và yêu cầu công việc: Với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và yêu cầu công việc thay đổi, một số người lớn tuổi có thể gặp khó khăn trong việc thích nghi với những thay đổi này. Họ có thể không có kiến thức và kỹ năng cần thiết để sử dụng công nghệ mới, điều này có thể làm cho họ trở nên không cạnh tranh trong môi trường làm việc hiện đại.
4. Kỹ năng và kinh nghiệm không phù hợp: Trên thực tế, một số người lớn tuổi có thể gặp khó khăn trong việc thích nghi với môi trường làm việc hiện đại do thiếu kỹ năng và kinh nghiệm cần thiết. Công việc có thể yêu cầu những kỹ năng mới hoặc sử dụng công nghệ mới mà họ chưa được đào tạo hoặc không có kinh nghiệm.
5. Lo ngại về sức khỏe và hiệu suất làm việc: Một số nhà tuyển dụng có thể có lo ngại về sức khỏe và hiệu suất làm việc của người lớn tuổi. Họ có thể cho rằng người lớn tuổi có thể gặp vấn đề sức khỏe thường xuyên hơn và có thể vắng mặt hoặc không làm việc hiệu quả hơn so với những người trẻ tuổi.
Xem thêm: Phân Biệt Vùng Miền Trong Công Việc
Dấu hiệu khi bị bất bình đẳng về độ tuổi trong công việc
Chỉ tuyển dụng nhân viên trẻ tuổi
Mặc dù tình trạng phân biệt tuổi tác trong nơi làm việc không được biểu hiện một cách rõ ràng, nhưng có thể nhận thấy thông qua mô tả công việc mà người ta đưa ra. Có thể nói rằng phân biệt tuổi tác đặc biệt phổ biến trong một số ngành đặc thù, ví dụ như lĩnh vực công nghệ.
Theo một báo cáo mới nhất từ EEOC, ngành công nghệ thông tin có tỷ lệ phân biệt tuổi tác cao nhất, với 70% nhân viên từng trực tiếp chứng kiến hoặc trải qua tình trạng này. Ngoài ra, 40% nhân viên lớn tuổi trong ngành công nghệ thông tin coi tuổi tác là một gánh nặng đối với sự phát triển sự nghiệp của họ...
Cơ hội thăng tiến bị bó hẹp
Một tình trạng phổ biến là ứng viên bị từ chối thăng tiến trong doanh nghiệp do sự phân biệt tuổi tác tại nơi làm việc. Điều này cho thấy rằng người lớn tuổi, mặc dù có nhiều kinh nghiệm và năng lực, thường bị đánh giá thấp hơn so với đồng nghiệp trẻ tuổi vì những lý do vô lý như không theo kịp xu hướng, không nắm bắt được các kỹ năng, gần đến tuổi nghỉ hưu…
Ngược lại, cũng có những trường hợp nhân viên bị từ chối thăng tiến do tuổi tác quá trẻ. Lý do là tính cách còn non nớt, khó làm nên chuyện lớn, thiếu kinh nghiệm trên thị trường, không được đồng nghiệp tôn trọng vì quá trẻ…
Không được giao những nhiệm vụ thử thách
Hiện nay, một trong những phương thức mà các doanh nghiệp thường áp dụng để ép nhân viên lớn tuổi phải nghỉ việc là loại bỏ họ khỏi các công việc và dự án quan trọng. Hành động này không chỉ thiếu tế nhị, mà còn thể hiện sự bất công về tuổi tác trong môi trường làm việc, gây thất vọng và làm mất đi tinh thần cho người lao động, khiến họ cảm thấy không còn được công nhận giá trị đối với doanh nghiệp…
Điều này thường bắt đầu từ những lời nói, nhận xét, khi bạn vô tình mắc phải lỗi trong công việc. Đây cũng là lý do cho quản lý dễ dàng loại bỏ bạn khỏi các cuộc họp, không giao nhiệm vụ mới hoặc thay đổi vị trí làm việc của bạn để hạn chế sự tương tác và đóng góp của bạn trong vai trò thành viên của nhóm. Thậm chí, một số người còn biểu hiện thái độ bất lòng với việc yêu cầu bạn làm việc tại nhà hoặc chuyển đến một chi nhánh khác.
Bị cô lập nơi làm việc
Điều này thường bắt đầu từ những lời nói, nhận xét không cẩn thận khi bạn vô tình phạm lỗi trong công việc. Điều này dẫn đến việc quản lý có lý do để dễ dàng loại bỏ bạn khỏi các cuộc họp, không giao nhiệm vụ mới hoặc thay đổi vị trí làm việc của bạn nhằm hạn chế sự tương tác và đóng góp của bạn trong vai trò thành viên của nhóm. Đáng tiếc, một số người còn có thái độ phê phán khi yêu cầu bạn làm việc tại nhà hoặc chuyển đến một chi nhánh khác.
Khuyến khích hoặc buộc nghỉ hưu
Một số doanh nghiệp áp dụng chính sách nghỉ hưu sớm với những lợi ích hấp dẫn, khiến cho nhân viên lớn tuổi gặp khó khăn khi từ chối, nhằm ngầm đuổi việc của họ một cách tinh vi mà không gánh chịu tiếng xấu cho doanh nghiệp. Điều này có nghĩa là, ngay cả khi bạn từ chối, không có gì đảm bảo rằng bạn sẽ không bị sa thải.
Sa thải
Áp dụng nhiều lý do để sa thải nhân viên lớn tuổi trong doanh nghiệp, ví dụ như cắt giảm nhân sự do khó khăn tài chính, có thể cho thấy sự kỳ thị tuổi tác tại nơi làm việc. Khi danh sách sa thải chỉ liên quan đến nhân viên lớn tuổi, điều này có thể hiểu là một dấu hiệu cho thấy sự phân biệt đối xử dựa trên tuổi tác.
Loại bỏ chức vụ
Điều này được coi là một thực tế phổ biến trong doanh nghiệp khi quản lý muốn loại bỏ một cá nhân trong tổ chức. Mục tiêu của họ là tuyển dụng nhân viên trẻ tuổi cho các vị trí tương tự như bạn đã từng đảm nhận, nhưng với một chức danh khác.
Bị xử phạt một cách vô lý
Tất cả nhân viên trong doanh nghiệp đều được đối xử công bằng, đây là một quyền lợi cơ bản. Tuy nhiên, nếu bạn nhận được sự chỉ trích hoặc hình thức kỷ luật nghiêm khắc hơn so với đồng nghiệp vì cùng một vấn đề hoặc lỗi tương tự, điều này có thể là dấu hiệu cho thấy sự phân biệt đối xử dựa trên tuổi tác trong môi trường làm việc.
Phân biệt tuổi tác trong tuyển dụng
Phân biệt tuổi tác trong quá trình tuyển dụng là một vấn đề nghiêm trọng và không được chấp nhận. Mọi người, bất kể tuổi tác, có quyền được đối xử công bằng và có cơ hội công việc công bằng.
Theo một nghiên cứu toàn cầu mới đây, từ tháng 3 đến tháng 5 năm 2021, có tỷ lệ 63% người thất nghiệp trong hơn một năm không có việc làm thuộc độ tuổi 45 trở lên. Các tỷ lệ tương ứng của các nhóm tuổi khác là:
- Từ 35 - 44 tuổi: 52%
- Từ 18 - 34 tuổi: 36%
Ngoài ra, Generation cũng đã chỉ ra rằng tình trạng phân biệt tuổi tác trong quá trình tuyển dụng đã kéo dài từ năm 2015 đến nay, với tỷ lệ người thất nghiệp dài hạn trong độ tuổi 45 trở lên chiếm từ 40% đến 70% trong tổng số. Điều này cho thấy sự phân biệt tuổi tác, có ý thức hoặc vô thức, gây ra những rào cản nghiêm trọng trong quá trình tuyển dụng.
Đặc biệt, trong bối cảnh thiếu hụt nhân tài, điều này trở thành một điểm bất lợi, làm cho các công ty khó có thể tìm được nhân viên mới có kinh nghiệm phong phú, phù hợp với vị trí tuyển dụng.
Có nhiều lý do khiến nhà tuyển dụng lo ngại khi tuyển dụng người lao động từ 45 tuổi trở lên, bởi họ cho rằng ứng viên trong độ tuổi này sẽ không thể theo kịp sự phát triển của công nghệ, đặc biệt là khó khăn trong việc học các kỹ năng mới và làm việc cùng các đồng nghiệp trẻ tuổi do sự khác biệt thế hệ.
Tuy nhiên, những người lớn tuổi khi được tuyển dụng thường là nhân viên có hiệu suất làm việc cao và thời gian làm việc ổn định lâu dài với công ty. Vì vậy, điều quan trọng là nhà tuyển dụng có sẵn lòng loại bỏ yếu tố tuổi tác và cung cấp cơ hội cho những người lớn tuổi.
Xem thêm:
Làm sao để hạn chế việc phân biệt tuổi tác trong khâu tuyển dụng?
Một khảo sát được tiến hành vào năm 2018 trên một nhóm gồm 3.900 công nhân từ 45 tuổi trở lên đã chỉ ra rằng 45% trong số họ gặp phải sự phân biệt tuổi tác trong quá trình tuyển dụng. Tình trạng này là nguyên nhân chính khiến họ tin rằng việc tìm kiếm công việc mới một cách nhanh chóng là không thể. Nghiên cứu này đã làm rõ rằng tuổi tác của ứng viên là một vấn đề phổ biến trong quá trình tuyển dụng, bên cạnh yếu tố kinh nghiệm. Vậy làm thế nào để giới hạn tình trạng này?
Đảm bảo mọi kế hoạch tuyển dụng đa dạng bao gồm độ tuổi
Vượt qua sự kỳ thị tuổi tác trong lĩnh vực việc làm là một điều quan trọng mà mọi công ty nên làm. Trong quá trình lập kế hoạch tuyển dụng, đảm bảo rằng tuổi tác được xem xét là một phần quan trọng của kế hoạch đó. Điều này sẽ tạo ra nhiều cơ hội cho những người lớn tuổi và đồng thời giúp công ty không bỏ lỡ những nhân tài quan trọng.
Đặc biệt đối với các lĩnh vực liên quan đến ngoại hình như tuyển dụng lễ tân, thư ký - trợ lý, sự phân biệt tuổi tác trở nên phổ biến hơn. Tuy nhiên, có điều bạn đã biết rằng những người lao động lớn tuổi mang lại rất nhiều kiến thức và kinh nghiệm. Họ có khả năng cung cấp hướng dẫn và tư vấn cho những người lao động trẻ hơn về các khía cạnh kỹ thuật, kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm... Điều này thực sự tuyệt vời và đáng được tận dụng.
Chú ý đến bảng mô tả công việc
Một số từ ngữ được sử dụng trong mô tả công việc có thể vô tình tạo ra sự phân biệt tuổi tác đối với các ứng viên. Ví dụ, khi đưa ra yêu cầu về kỹ năng như khả năng xử lý tình huống nhanh, kỹ năng giao tiếp và thành thạo các công cụ liên quan đến mạng xã hội, những đặc điểm này thường được coi là thuộc về người trẻ. Điều này có thể khiến cho những ứng viên có độ tuổi lớn do dự và không muốn tham gia ứng tuyển.
Một cách để khắc phục vấn đề này là chú ý sử dụng các từ ngữ không tạo ra sự giới hạn về kinh nghiệm, kỹ năng, độ tuổi... Trong quá trình đăng tuyển nhân sự, bạn có thể đưa ra yêu cầu cụ thể và con số để tìm kiếm người phù hợp. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc giới hạn này có thể loại bỏ một lượng lớn ứng viên giàu kinh nghiệm đến từ người lớn tuổi.
Không giới hạn tìm kiếm về độ tuổi của ứng viên
Hội thảo nghề nghiệp đại học và sau đại học có vẻ như là một trong những chiến lược hiệu quả để tuyển dụng nhân viên mới. Tuy nhiên, cần đảm bảo rằng đây không phải là nguồn tuyển dụng duy nhất mà bạn sử dụng. Mặc dù các sự kiện này có thể cung cấp một lượng lớn ứng viên tiềm năng, nhưng hầu hết trong số họ thuộc nhóm tuổi trẻ.
Các nhà tuyển dụng cần đặc biệt chú trọng đến việc đảm bảo sự đa dạng về độ tuổi bằng cách tìm kiếm ứng viên lớn tuổi thông qua nhiều hình thức tuyển dụng khác nhau. Ví dụ, khi đăng tin tuyển dụng, bạn có thể tận dụng mạng xã hội và các trang web tuyển dụng việc làm để thu hút ứng viên. Điều này sẽ mở rộng phạm vi tìm kiếm người ứng tuyển mà không bị giới hạn trong nhóm người mới tốt nghiệp hoặc chuẩn bị tốt nghiệp.
Tập trung vào các kỹ năng và trình độ của ứng viên
Trong quy trình tuyển dụng, hãy đảm bảo rằng bạn tập trung vào các kỹ năng và trình độ cần thiết cho vị trí tuyển dụng, nhằm hạn chế vấn đề liên quan đến tuổi tác của ứng viên. Điều này nên được áp dụng từ khi viết mô tả công việc, quá trình sàng lọc, phỏng vấn cho đến khi giao nhiệm vụ cho nhân viên. Hãy tập trung vào những kỹ năng cơ bản quan trọng hơn là những kỹ năng không quan trọng.
Để tuyển dụng nhân viên giỏi cho doanh nghiệp, nhà tuyển dụng cần loại bỏ định kiến về vùng miền, giới tính và đặc biệt là tuổi tác. Thay vào đó, hãy tập trung vào giá trị cốt lõi, kinh nghiệm và những đóng góp mà ứng viên có thể mang lại cho công ty của bạn.
Đào tạo nhân viên tuyển dụng
Cung cấp đào tạo cho nhân viên tuyển dụng về quyền công bằng lao động và những nguyên tắc không phân biệt tuổi tác. Đảm bảo rằng họ hiểu được tầm quan trọng của việc đánh giá ứng viên dựa trên năng lực và kỹ năng thay vì tuổi tác.
Xem xét lại các chính sách tuyển dụng hiện tại của công ty để đảm bảo không có sự phân biệt tuổi tác. Đánh giá các tiêu chí tuyển dụng và yêu cầu công việc để đảm bảo rằng chúng không có sự ưu tiên hoặc hạn chế đối với một nhóm tuổi cụ thể.
Đảm bảo quy trình tuyển dụng của bạn tuân thủ nguyên tắc công bằng và không có sự phân biệt đối xử dựa trên tuổi tác. Loại bỏ các yêu cầu không cần thiết về tuổi tác và tập trung vào đánh giá năng lực và kỹ năng của ứng viên.
Thúc đẩy nhận thức về đa dạng tuổi tác trong tuyển dụng
Tạo ra một môi trường tuyển dụng đa dạng về tuổi tác. Khuyến khích việc tuyển dụng người lao động từ các độ tuổi khác nhau để tận dụng được sự đa dạng về kinh nghiệm, quan điểm và khả năng giải quyết vấn đề.
Tăng cường nhận thức và giáo dục nhân viên về giá trị của đa dạng tuổi tác trong môi trường làm việc. Thông qua các chương trình giáo dục, buổi thảo luận hoặc hoạt động giao tiếp, khuyến khích sự tôn trọng và sự đánh giá công bằng đối với tất cả nhân viên, bất kể tuổi tác.
Kết luận
Phân biệt tuổi tác trong công việc là một vấn đề đáng lên án nhưng không thể chóng thay đổi từ một cá nhân mà cần sự nỗ lực từ nhiều bên để tuổi tác sẽ không còn là lý do cho việc sa thải hoặc giáng chức. Hy vọng bài viết trên của Tanca đã gửi đến bạn những thông tin hữu ích về vấn đề này.
