Mô hình SWOT là gì? Đây là công cụ vô cùng hữu ích giúp doanh nghiệp xác định mục tiêu kinh doanh và xây dựng kế hoạch. Xác định đúng ma trận SWOT mang đến cho bạn cái nhìn trực quan hơn về tình hình. Từ đó đưa bạn đến gần hơn với thành công. Theo dõi bài viết dưới đây của Tanca để biết cách xây dựng mô hình SWOT hiệu quả.

Mô hình SWOT là gì?

SWOT là một mô hình phân tích kinh doanh nổi tiếng. Mô hình này bao gồm 4 yếu tố được thể hiện bằng 4 chữ viết tắt, đó là S - Điểm mạnh, W - Điểm yếu, O - Cơ hội và T - Thách Thức.

SWOT được áp dụng phổ biến nhất trong lĩnh vực kinh doanh để phân tích tình hình cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường. Ngoài ra, nó còn dùng để mỗi cá nhân tự phân tích, dựa vào đó lập kế hoạch cho tương lai.

Xem thêm: 9+ Phương pháp quản lý dự án hiệu quả

Phân tích SWOT là gì?

Phân tích SWOT là một yếu tố quan trọng để tạo nên chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp. Về cơ bản, phân tích SWOT là phân tích 4 yếu tố: Điểm mạnh, Điểm yếu, Cơ hội, Thách thức để giúp bạn xác định mục tiêu chiến lược và định hướng cho tương lai.

Vì vậy, phân tích SWOT là tìm hiểu và đánh giá các yếu tố chủ quan và khách quan thông qua 4 yếu tố trên. Đây là cơ sở để nhà quản trị xác định mục tiêu và phương hướng cho những kế hoạch sắp tới của công ty, doanh nghiệp.

Xem thêm: Cách xây dựng sơ đồ mạng lưới PERT chi tiết

Quá trình hình thành của mô hình SWOT

Mô hình SWOT được phát triển bởi Albert Humphrey trong những năm 1960-1970. Đây là kết quả của một dự án nghiên cứu do Đại học Stanford của Mỹ thực hiện. Ban đầu, mô hình phân tích này được gọi là SOFT: Satisfactory - Sự hài lòng, Opportunities - Cơ hội, Fault - Lỗi sai, Threats - thách thức và những khó khăn trong tương lai.

Tuy nhiên, đến năm 1964, sau khi mô hình này được giới thiệu với Urick và Orr ở Zurich - Thụy Sĩ, Albert và các cộng sự đã đổi F thành W (weaknesses) và SWOT ra đời từ đó.

Đến đầu năm 2004, SWOT được hoàn thiện và áp dụng tại nhiều doanh nghiệp. Vì nó giúp các nhà quản lý đưa ra và thống nhất các mục tiêu của tổ chức mà không phụ thuộc vào các nhà tư vấn hay các nguồn lực tốn kém khác.

Xem thêm: CRM là gì? Vai trò, quy trình thực hiện CRM

Tại sao doanh nghiệp nên ứng dụng SWOT?

Đối với doanh nghiệp, mô hình phân tích SWOT giúp nhà quản lý nắm bắt được thực trạng nguồn lực. Cùng như lợi thế kinh doanh cũng như những điểm doanh nghiệp cần cải thiện.

Bên cạnh đó, mô hình còn giúp đánh giá các mối đe dọa bên ngoài có thể ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh và các cơ hội có thể nắm bắt trong hiện tại hoặc tương lai.

Có được cái nhìn tổng quan như vậy, nhà quản lý sẽ có cơ sở vững chắc để lập kế hoạch hiệu quả, tránh những rủi ro sau này. Việc xác định mô hình SWOT rất quan trọng.

Bởi đây là cơ sở quyết định hướng đi để đạt được mục tiêu kinh doanh. Doanh nghiệp nên dựa vào ma trận SWOT để xem mục tiêu đặt ra có khả thi hay không. Nếu không, cần thay đổi và đánh giá lại ma trận SWOT. Dưới đây là một số trường hợp ứng dụng của phân tích SWOT:

Lập kế hoạch chiến lược
Brainstorm ý tưởng
Đưa ra quyết định
Phát triển thế mạnh
Loại bỏ hoặc hạn chế điểm yếu
Giải quyết các vấn đề như nhân sự, cơ cấu tổ chức công ty, nguồn lực tài chính,...

Xem thêm: Nguyên tắc Pareto là gì?

Các thành phần tạo nên SWOT

Strengths - Điểm mạnh

Điểm mạnh được xem là những đặc điểm nổi bật của một cá nhân hoặc tổ chức khiến họ trở nên đặc biệt hoặc vượt trội so với các đối thủ cạnh tranh.

Đối với doanh nghiệp, những điểm mạnh này xuất phát từ nội lực. Chẳng hạn như giá trị thương hiệu mạnh, công nghệ tân tiến, lượng khách hàng trung thành, bảng cân đối kế toán mạnh,....

Một số câu hỏi giúp xác định điểm mạnh của bản thân bao gồm:

Bạn đang làm gì tốt nhất?
Bạn hoặc công ty của bạn có những nguồn lực nội bộ nào?
Công ty của bạn sở hữu những lợi thế như thế nào về sản phẩm, con người, kiến thức, danh tiếng, kỹ năng, mối quan hệ, công nghệ?

Weaknesses - Điểm yếu

Điểm yếu là những thứ có thể cản trở tổ chức của bạn hoạt động ở mức tối ưu. Bạn cần sớm nhận ra có những giải pháp khắc phục kịp thời. Đối với doanh nghiệp, những điểm yếu có thể tồn tại là doanh thu thấp hơn mức trung bình, mức nợ cao, chuỗi cung ứng không đầy đủ, thiếu vốn….

Một số câu hỏi để giúp bạn xác định điểm yếu:

Những việc bạn đang làm chưa đạt tiêu chuẩn là gì?
Có nhận xét nào không tốt về sản phẩm/ dịch vụ của bạn không?
Tại sao khách hàng lại chọn sản phẩm của đối thủ cạnh tranh thay vì bạn?
Nguồn nhân lực và cơ sở vật chất hiện tại có tốt hay không?

Opportunities - Cơ hội

Cơ hội đề cập đến các yếu tố bên ngoài có thể mang lại lợi thế hoặc lợi thế cạnh tranh cho một cá nhân hoặc một tổ chức. Điều này có thể xuất phát từ sự năng động của thị trường, xu hướng công nghệ phát triển, các vấn đề với đối thủ cạnh tranh…

Một số vấn đề để giúp bạn xác định được cơ hội của mình:

Những điều kiện khách quan bên ngoài nào có thể giúp bạn phát huy thế mạnh của mình?
Bạn có thể nắm bắt những xu hướng công nghệ nào để phát triển trên thị trường?
Chính phủ có những chính sách nào giúp bạn phát triển doanh nghiệp của mình?

Threats - Thách thức

Thách thức là những yếu tố của môi trường bên ngoài có thể gây hại cho sự phát triển của bản thân, tổ chức hoặc doanh nghiệp. Một số yếu tố khách quan có thể kể đến là đối thủ cạnh tranh, thời thế, dịch bệnh, sự biến động thị trường, bất cập trong các chính sách của chính phủ…

Bạn không thể nào kiểm soát tất cả rủi ro nhưng có thể lường trước và đưa ra quyết định. các kế hoạch dự phòng. Một số câu hỏi để giúp bạn xác định thách thức:

Những chính sách nào có thể ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của bạn?
Có bất kỳ đối thủ cạnh tranh tiềm năng nào đang phát triển mạnh không?
Thiên tai, dịch bệnh có thể ảnh hưởng đến công việc kinh doanh của bạn như thế nào?

Ưu nhược điểm của mô hình SWOT

Ưu điểm

Không tốn kém: Bạn chỉ cần bỏ ra chất xám mà không cần tốn một đồng nào. Đây là một ưu điểm lớn của mô hình SWOT. Bạn không cần tốn tiền thuê chuyên gia mà vẫn có thể tìm hiểu và thu thập thông tin từ nhiều nguồn khác nhau như người quen, Internet…

Kết quả quan trọng: Kết quả từ phân tích SWOT rất quan trọng và có thể hữu ích cho tất cả những ai muốn có cái nhìn tổng thể hơn. Kết quả đó sẽ là tiền đề cho những kế hoạch được thực hiện hiệu quả và thành công trong tương lai.

Phát hiện ra ý tưởng mới: Nhiều ý tưởng thú vị sẽ được khám phá thông qua việc phân tích mô hình SWOT. Khi bạn xem xét tất cả các yếu tố một cách bao quát, bạn có thể nảy ra những giải pháp độc đáo.

Nhược điểm

Kết quả phân tích không có chiều sâu: Các yếu tố được đưa ra trong mô hình SWOT thường khá đơn giản và không đưa ra các ý kiến phản biện. Do đó, việc phân tích thường không đi sâu, chưa chỉ ra được đầy đủ và đôi khi không hiệu quả.

Phân tích chủ quan: Một nhược điểm khá lớn của mô hình SWOT là thường thể hiện ý kiến chủ quan của người lập mô hình. Mà không xét đến các yếu tố khách quan hay nhiều vấn đề thực tế khác. Đôi khi bạn sẽ lo ngại với những yếu tố mình đưa ra vì không biết nó có đúng với thực tế hay không.

Không đề ra hành động cụ thể: SWOT chỉ đơn giản là một bức tranh tổng thể. Vi vậy các phương pháp đề ra thương khá chung chung, thiếu cụ thể.

Mở rộng mô hình SWOT thành ma trận

Nếu chỉ liệt kê và phân tích điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và nguy cơ thì mô hình SWOT sẽ không phát huy hết giá trị của nó. Vì vậy, nó cần được mở rộng hơn nữa và phát triển thành một ma trận.

Tức là kết hợp các yếu tố S, W, O, T lại với nhau nhằm đưa ra các chiến lược cụ thể. Chi tiết bao gồm như sau:

Chiến lược S - O: là chiến lược tận dụng cơ hội để phát huy thế mạnh. Đây là một chiến lược không cần nhiều nỗ lực nhưng hiệu quả mang lại vô cùng khả quan. Nhìn chung, các chiến lược này thường là được thực hiện ngắn hạn.

Chiến lược W - O: nghĩa là nắm bắt cơ nhằm cải thiện những điểm yếu và thiếu sót của tổ chức, doanh nghiệp. Có thể sẽ khá khó khăn vì khi bạn đã cải thiện được điểm yếu thì cơ hội có thể đã qua. Tuy nhiên, nếu nỗ lực bạn vẫn có thể thành công tạo ra những đột phá cho công việc.

Chiến lược S -T: sử dụng các điểm mạnh để đối phó với các thách thức từ bên ngoài. Chiến lược này giúp loại bỏ rủi ro và kiểm soát các tình huống bất lợi.

Chiến lược W - T: khắc phục những điểm yếu để ngăn chặn rủi ro. Vì những rủi ro và thách thức thường đến từ những điểm yếu nên cần phải sớm phát hiện và khắc phục.

Cách xây dựng mô hình SWOT của doanh nghiệp

Thiết lập ma trận SWOT

Việc đầu tiên bạn cần làm khi xây dựng ma trận SWOT là thiết lập một mô hình ở dạng bảng bao gồm tất cả các yếu tố S, W, O, T và các ma trận. Cũng như sắp xếp chúng sao cho phù hợp với tình hình hiện tại.

Điều đó bạn có cái nhìn trực quan hơn, dễ dàng kết hợp chúng và đề xuất các chiến lược phù hợp. Tiếp đến, cần phải tìm hiểu kỹ các yếu tố chủ quan và khách quan để điền vào bảng.

Phát huy điểm mạnh

Để phát huy tối đa các điểm mạnh trong phần Điểm mạnh, bạn sẽ phải kết hợp hợp lý các yếu tố của yếu tố Cơ hội. Để tận dụng tối đa chiến lược điểm mạnh của mình, bạn phải làm hết sức cẩn thận để cùng nhau chọn ra những điểm và cơ hội phù hợp.

Chuyển hóa rủi ro

Khi bạn đã xác định được các rủi ro tiềm ẩn, bạn cần chuyển hóa chúng thành cơ hội bằng những thế mạnh sẵn có. Tuy nhiên, không phải rủi ro nào cũng có thể chuyển hóa thành cơ hội, vì vậy doanh nghiệp nên kết hợp chúng một cách hợp lý.

Tận dụng tốt cơ hội

Đây là bước tự hoàn thiện những điểm yếu để nắm bắt cơ hội kịp thời. Đồng nghĩa với việc bạn cần sớm nhận ra điểm yếu nào sẽ giúp bạn tận dụng được cơ hội nếu cải thiện nó. Bước này vô cùng quan trọng vì tốn nhiều chi phí để khắc phục điểm chưa tốt.

Loại bỏ các mối nguy

Chiến lược không giống với chuyển đổi rủi ro, bởi nó là việc lường trước những sự cố, thách thức có thể xảy ra vì những thiếu sót hiện tại. Bạn cần thành thật nhìn nhận vấn đề và cải thiện nó càng sớm càng tốt để giảm thiểu rủi ro xảy ra trong tương lai.

Bài viết trên đây của Tanca đã giúp bạn đọc giải quyết câu hỏi mô hình SWOT là gì cũng như cung cấp một số điều cần biết về nó. Hy vọng những chia sẻ này sẽ giúp ích cho bạn trong việc xây dựng SWOT bản thân và cho doanh nghiệp. Đừng quên theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều kiến thức thú vị.