Zombie công sở - Họ là ai?
Theo khảo sát của Anphabe, trên 26.000 người làm việc tại Việt Nam, chỉ có 13,8% nhân viên thật sự gắn kết với công ty, 46,9% nhân viên gắn kết, 36,8% thờ ơ và 2,5% rất không gắn kết.
Đáng chú ý, trong số 39,3 % nhân sự thờ ơ với công ty thì có tới 67% vẫn ở lại. Họ chính là những Zombie công sở, vẫn đi làm, nhưng không nỗ lực cho công việc. Họ không gắn bó với công ty, nhưng lại không có ý định nghỉ việc. Từ đó, những Zombie này lan truyền những ảnh hưởng tiêu cực và “hạ gục” những nhân viên khác bằng thái độ và hành vi tiêu cực.
Vẫn theo Anphabe, ở các doanh nghiệp tại Việt Nam trung bình cứ 4 nhân viên thì có 1 zombie công sở, chiếm tỷ lệ 25%. Tỷ lệ này gần với mức trung bình trên thế giới là 26% và gần cao bằng mức 32% của Thái Lan. Nhóm 25% zombie công sở này khiến doanh nghiệp thất thoát 11,7% hiệu suất làm việc.
Hội chứng Zombie được ghi nhận ở nhiều ngành nghề. Trong đó, Giáo dục – Đào tạo là ngành có tỷ lệ Zombie cao nhất, lên tới 50%, ngược với Nông – Lâm – Ngư nghiệp với chỉ 27%.
Đáng chú ý, tỷ lệ nhân viên Zombie gia tăng theo thời gian. Mặc dù lượng nhân viên thờ ơ với công việc và công ty chỉ tăng nhẹ từ 35,2% năm 2015 lên 36,8% năm 2016, nhưng tỷ lệ nhân viên thờ ơ này mang xu hướng không nghỉ việc ngày càng tăng lên. Nếu năm 2015 tỷ lệ này là 12,6% thì năm 2016 tỷ lệ này tăng gấp đôi, lên 24,6.
Ngoài ra, hội chứng zombie càng có xu hướng trẻ hoá. Cụ thể, tỷ lệ zombie ở Gen Y (nhóm nhân sự sinh năm 1994-1998) lên tới 30,9%.
Xem thêm: 5 cách đơn giản để “lên dây cót” tinh thần cho nhân viên
Bắt mạch trị bệnh Zombie công sở
Bài toán Zombie cần được giải bằng chính Zombie. Công ty và nhân viên cần có những buổi đối thoại trực tiếp để bàn về những khó khăn của đôi bên, thống nhất giải pháp và nhân viên sẽ là người tự đưa ra cam kết cụ thể.
Cách này khá ôn hoà và cho thấy sự cảm thông từ hai phía, công ty hiểu nhân viên hơn và nhân viên cũng sẽ cố gắng hơn.
- Nếu nguyên nhân là từ phía doanh nghiệp chưa tạo đủ điều kiện cho nhân viên, thì cần tìm hiểu sâu hơn nhu cầu của họ, từ đó có giải pháp nhanh chóng, hiệu quả. Động lực của nhân viên tuy rất đa dạng, nhưng vẫn có thể quy về một số giải pháp chung. Ví dụ, nhân viên trẻ mới vào cần được thử thách và ghi nhận, nhân viên lớn tuổi cần sự ổn định trong công việc, còn các nhân viên lập gia đình trong vòng 5 năm đầu sẽ có nhu cầu lương cao hơn.
- Nếu nguyên nhân là nhân viên, lúc này cần có sự thân thiết nhất định giữa người quản lý và nhân viên để hiểu, hỗ trợ tốt nhất. Những nhân viên bị mất cân bằng thường rơi vào trạng thái Burn-out, nghĩa là bị “kiệt quệ” về thể chất, dẫn tới tinh thần mệt mỏi và tiêu cực và trong mắt họ, môi trường làm việc dù đang tốt hay chưa tốt đều trở nên “tệ đi”. Doanh nghiệp cần hỗ trợ nhân viên để họ được thoải mái và có động lực trở lại.
Mục đích là giúp nhân viên Zombie hạnh phúc và gắn kết trở lại, nên việc theo dõi và đánh giá thường xuyên đặc biệt quan trọng. Hãy theo dõi sát họ để xem họ có cải thiện không. Từ đó mà nhà quản lý có thể đưa ra những quyết định kế tiếp.
Xem thêm: 7 điều nhà quản trị nên làm khi gặp khủng hoảng nhân sự
Cách xử lý những Zombie công sở không chịu thay đổi
Nếu công ty đã uyển chuyển hỗ trợ, nhưng không thấy được sự thay đổi tích cực ở nhân viên, vì lợi ích chung của tổ chức sẽ buộc phải chia tay những Zombie đã “hết thuốc chữa”.
Có nhiều cách để doanh nghiệp có thể nói lời chia tay với các Zombie đã “hết thuốc chữa”:
- Nhân sự có thể trao đổi thẳng thắn với nhân viên về quyết định chia tay và đề xuất một khoản “tình phí” phù hợp để nhân viên chủ động “chia tay trong hòa bình”.
- Nhân sự có thể làm việc với các công ty tuyển dụng để “niêm yết” nhân viên trên và giúp tìm cho họ công việc khác phù hợp hơn.
- Có thể áp dụng phương thức “thay đổi chiến tuyến”. Tức là chuyển nhân viên Zombie sang một chiến tuyến mới – vị trí mới thử thách hơn, khó khăn hơn, nhưng không thay đổi thu nhập. Cách làm thêm việc mà không thêm lương này là một cách hiệu quả khiến Zombie tự nghỉ việc. Trong trường hợp tích cực, biện pháp mạnh này có thể là giải pháp hữu hiệu để nhân viên lấy lại động lực làm việc.
- Cuối cùng là giải pháp “bàn tay sắt”. Khi doanh nghiệp đã quyết định chia tay nhân viên zombie, nhưng gặp trở ngại (ví dụ hợp đồng không xác định thời hạn hoặc thời hạn còn khá lâu trong khi Zombie không ngừng hủy hoại môi trường làm việc chung), nhân sự cần chuẩn bị đầy đủ bằng chứng để trao đổi thẳng thắn với nhân viên. Sử dụng đơn vị chuyên nghiệp thứ ba cũng là giải pháp giúp nhân sự bớt lao tâm, khổ tứ.
