Hội chứng Peter Pan là gì? Đây là một thuật ngữ trong giới tâm lý học và được đánh giá là “sự nguy hiểm cho cả tình yêu và xã hội”. Vậy làm cách nào để nhận biết và xác định phương hướng điều trị cho những đối tượng mắc phải hội chứng này? Cùng Tanca xem ngay bài viết dưới đây!
Hội Chứng Peter Pan Là Gì?
Chắc chắn mỗi người trong chúng ta đều đã nghe về cậu bé Peter Pan, một nhân vật hư cấu được sáng tạo bởi nhà văn James Matthew Barrie và thường xuất hiện trong các bộ phim hoạt hình của Walt Disney. Peter Pan là một thiếu niên 12 tuổi, luôn khao khát niềm vui và tận hưởng cuộc sống. Anh ta từ chối việc "trưởng thành" và mãi mãi không muốn trở thành người lớn. Bởi vì đặc điểm này, thuật ngữ "Hội chứng Peter Pan" đã được sử dụng để chỉ những người không bao giờ muốn trưởng thành.
Tuy nhiên, trong truyện, Peter Pan có quyền lựa chọn cuộc sống của một đứa trẻ với tâm hồn trong sáng và trái tim dũng cảm. Trong thực tế, những người mắc Hội chứng Peter Pan vẫn phải trưởng thành về mặt thể chất. Dù tuổi tác và ngoại hình của họ ngày càng thay đổi theo thời gian, nhưng nhận thức và cách cư xử của họ vẫn giống như của trẻ con.
Hiện nay, Hội chứng “Không chịu thành người lớn” này có thể được chẩn đoán dựa trên các dấu hiệu và triệu chứng của một rối loạn tính cách. Tuy nhiên, hội chứng này vẫn chưa được Tổ chức Y tế Thế giới xem như một bệnh và không được Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ công nhận là một rối loạn tâm thần, mà chỉ được xem như là một hiện tượng Tâm Bệnh Học.
Xem thêm:
Dấu hiệu nhận biết của hội chứng Peter Pan
Dựa dẫm quá mức vào bố mẹ
Người chưa trưởng thành về mặt cảm xúc đôi khi có thể phụ thuộc quá mức vào bố mẹ một cách cực đoan. Đối với phái nam, điều này thường được thể hiện qua việc họ quá phụ thuộc vào mẹ để đáp ứng những nhu cầu căn bản như vấn đề tài chính, xã hội và tình cảm.
Ví dụ, họ có thể không tỉnh dậy nếu không có tiếng gọi từ mẹ, hay vay tiền từ gia đình để đáp ứng những nhu cầu nhỏ nhặt, và liên tục nhắc đến mẹ trong khi tranh cãi với bạn đời,...
Sự không ổn định trong tình cảm
Nếu bạn từng trò chuyện với những người mang Hội chứng Peter Pan về quá khứ tình yêu của họ, bạn sẽ nhận thấy rằng họ thường có thái độ đổ lỗi, chỉ trích và liên tục phàn nàn về người yêu cũ. Khi một mối quan hệ trưởng thành gặp vấn đề, hiếm khi chỉ một phía chịu trách nhiệm, nhưng những người mang Hội chứng Peter Pan thường không chấp nhận điều này.
Hơn nữa, họ thường chỉ quan tâm đến mối quan hệ trong thời gian ngắn và nhanh chóng mất đi sự hứng thú. Họ thường có xu hướng duy trì các mối quan hệ không ổn định và tránh xa những mối quan hệ ràng buộc như hôn nhân và việc có con.
Khả năng bộc lộ cảm xúc rất kém
Những người không trưởng thành về mặt cảm xúc thường gặp khó khăn trong việc biểu đạt và giải thích cảm xúc của bản thân, cũng như nguồn gốc của chúng.
Thay vào đó, họ thường dùng cách than phiền, phàn nàn và tức giận một cách vô căn cứ đối với người khác, nhằm giải tỏa cảm xúc cá nhân và luôn cảm thấy bị xử lý không công bằng. Điều này phần nào thể hiện sự bất lực và tính thụ động của họ trong việc không có khả năng giải quyết tình huống như một người trưởng thành.
Ngoài ra, những biểu hiện thường gặp khác của hội chứng Peter Pan bao gồm:
- Chậm chạp.
- Cảm xúc dễ biến đổi, không ổn định.
- Dễ nổi giận và thể hiện sự tức giận đến mức phẫn nộ.
- Hạnh phúc trở thành một loại lo lắng cực độ.
- Khó chịu dẫn đến hành vi tự hại và trầm cảm.
- Khó khăn trong việc thể hiện tình cảm yêu thương.
- Luôn cảm thấy cảm giác tội lỗi.
- Khó thư giãn và không thể tin tưởng.
- Thích lừa dối, chơi khâm và gian lận người khác.
- Công việc thường gặp khó khăn vì tính cách gây ảnh hưởng.
Khi ai đó mắc phải hội chứng Peter Pan, thường sẽ gây ra các hậu quả như:
- Khó khăn trong việc xây dựng mối quan hệ đáng tin cậy và thân mật với người khác, dẫn đến cảm giác cô đơn.
- Không chịu trách nhiệm cho hành động của mình mà thường đổ lỗi cho người khác.
- Thường phớt lờ các vấn đề thực sự quan trọng và dễ dàng lạm dụng các chất gây nghiện để trốn tránh sự thật.
Nguyên nhân gây ra hội chứng Peter Pan
Có rất ít nghiên cứu về Hội chứng Peter Pan nên các nhà tâm lý học không biết chính xác nguyên nhân gây ra hành vi của hội chứng này. Một số chuyên gia cho rằng việc được cha mẹ bảo vệ quá mức có thể khiến một người dễ mắc bệnh này hơn.
Lý do đằng sau điều này giải thích rằng khi trẻ em được bao bọc và bảo vệ quá mức, chúng không phát triển được những kỹ năng cần thiết để đối phó với những thách thức của cuộc sống thực. Khi trưởng thành, chúng có thể mong đợi được hưởng một môi trường an toàn, đặc quyền như thời thơ ấu.
Theo Kiley (Tiến sĩ Dan Kiley đặt ra thuật ngữ này trong cuốn sách năm 1983 của ông, Hội chứng Peter Pan), hạt giống của Hội chứng này được gieo vào thời thơ ấu. Các triệu chứng có thể bắt đầu xuất hiện vào khoảng 11–12 tuổi và khi trẻ bước vào tuổi thiếu niên, chúng trở nên phổ biến hơn. Cụ thể như một vài yếu tố sau:
- Bảo vệ quá mức: Theo các nhà tâm lý hàng đầu, hội chứng này có thể là hậu quả của việc con cái được bảo vệ quá mức bởi cha mẹ. Điều này có thể ngăn trở quá trình phát triển và trưởng thành của trẻ, cản trở khả năng họ phát triển các kỹ năng sống cần thiết.
- Cảm giác cô đơn: Các nhà tâm lý học như Humbelina Robles Ortega cho rằng những người mắc hội chứng Peter Pan thường có nỗi sợ cảm giác cô đơn. Vì vậy, họ thường tìm kiếm sự chăm sóc và sự quan tâm từ người khác, thường là trong các mối quan hệ tình cảm.
- Rối loạn tâm thần: Một số nghiên cứu cho thấy những người mắc hội chứng Peter Pan có thể có các rối loạn về tính cách hoặc sức khỏe tâm thần khác.
- Tác động của giới tính: Xã hội thường đặt vai trò cho phụ nữ là người chịu trách nhiệm chăm sóc gia đình và làm hài lòng người khác. Điều này có thể dẫn đến việc người đàn ông trong cuộc sống của họ tránh khỏi các trách nhiệm đó và tránh việc trưởng thành.
Mặc dù hội chứng Peter Pan có thể ảnh hưởng đến cả hai giới, nhưng nó thường xảy ra phổ biến hơn ở nam giới. Sự nhận thức về hội chứng này đang ngày càng tăng và có nhiều người trưởng thành hiển thị các triệu chứng tương tự.
Cách điều trị hội chứng Peter Pan
Hội chứng Peter Pan chưa được coi là một dạng bệnh tâm lý cụ thể, do đó không có phương pháp điều trị đặc thù nào được áp dụng. Tuy nhiên, có một số phương pháp điều trị tạm thời có thể hỗ trợ, bao gồm:
Liệu pháp ngoại vi và trị liệu tâm lý
Đây là các hình thức điều trị tập trung vào việc khám phá và thay đổi cách nhìn nhận và đối phó với các vấn đề tâm lý. Các phiên trị liệu có thể giúp cá nhân hiểu rõ hơn về nguyên nhân và hậu quả của hội chứng Peter Pan và phát triển các kỹ năng sống và quan hệ cá nhân khác.
Trị liệu hành vi nhận thức và phương pháp dựa vào sức mạnh
Các phương pháp này tập trung vào việc thay đổi hành vi và tư duy tiêu cực thông qua việc nhận ra và thay đổi những quan niệm không lành mạnh. Các kỹ thuật như trị liệu hành vi nhận thức và trị liệu tập trung vào sự tập trung có thể được áp dụng.
Trị liệu gia đình và giải pháp
Đôi khi, hội chứng Peter Pan có thể liên quan đến các vấn đề gia đình. Trị liệu gia đình có thể tập trung vào cải thiện mối quan hệ những người trong nhà và thúc đẩy sự trưởng thành cá nhân. Các giải pháp cụ thể như phân công trách nhiệm và thiết lập các quy tắc rõ ràng cũng có thể được áp dụng.
Mặc dù không có phương pháp chữa trị cụ thể cho hội chứng Peter Pan, điều trị chỉ có thể hiệu quả khi cá nhân nhận ra và chấp nhận sự rối loạn của mình. Ngoài ra, thay đổi lối sống và các biện pháp tại gia đình cũng có thể giúp ngăn ngừa hội chứng Peter Pan. Đặc biệt, hướng dẫn và hỗ trợ trực tiếp cho phụ huynh về cách nuôi dạy con có thể đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa rối loạn này. Tổ chức các buổi hội thảo định kỳ, đặc biệt là cho các bậc phụ huynh trẻ, giúp họ tìm hiểu rõ hơn về kỹ năng nuôi dạy trẻ một cách trách nhiệm và đúng đắn.
Bài viết này của Tanca đã cung cấp thông tin về hội chứng Peter Pan là gì? Bao gồm nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị như thế nào. Mặc dù hội chứng Peter Pan không phải là một bệnh nguy hiểm đe dọa tính mạng, nhưng nó có ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống của những người mắc phải và người thân, không chỉ về mặt tinh thần mà còn về mặt sinh hoạt hàng ngày. Việc phát hiện sớm và tiến hành điều trị sẽ giúp cá nhân mắc hội chứng này cải thiện tình trạng hiện tại và ngăn ngừa các tác động tiêu cực trong tương lai.
