God complex là gì là câu hỏi tuy mới mà quen trong đời sống hằng ngày. Nhiều người đã nghe qua thế nhưng vẫn chưa thật sự hiểu ý nghĩa của nó cũng như ngữ cảnh sử dụng của từ này. Để hiểu hơn về tình trạng này, mời bạn cùng Tanca khám phá chi tiết bài viết dưới đây nhé.

God complex là gì?

Phức cảm thượng đẳng (God complex hay superiority complex), là trạng thái mà một người tự cho mình cao cả và vượt trội hơn người khác ở mọi khía cạnh, từ sở thích, tài năng và nhiều hơn nữa.

Tuy nhiên, người mắc phức cảm thượng đẳng sẽ cảm thấy tự ti về bản thân. Tự ti này chỉ nảy sinh từ bên trong tâm trí họ, dẫn đến việc họ che đậy bằng cảm giác thượng đẳng và niềm tin rằng họ "đặc biệt" hơn người khác. Phức cảm thượng đẳng có thể phát triển thành các rối loạn nhân cách phức cảm thượng đẳng, rối loạn tự kỷ hoặc bệnh hoang tưởng. Họ không phân biệt được giữa hình ảnh mà họ muốn thể hiện và cách họ tự nhìn nhận về bản thân.

Xem thêm: Các Loại Môi Trường Làm Việc

Nguyên nhân dẫn tới god complex

Sự phát triển của trạng thái này có liên quan đến nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm: cảm giác tự ti, EQ thấp, cảm giác thiếu quyền lực hoặc chẳng giải quyết các ám ảnh từ tuổi thơ. Ngoài ra, phức cảm thượng đẳng cũng có thể được tạo ra từ việc bị bao bọc quá mức hoặc thường xuyên nhận những lời khen phi thực tế.

Ví dụ, trẻ em bị ngược đãi có xu hướng đánh giá cao mức độ yêu thích của bạn từ người khác và nhận định về khả năng bản thân. Tuy nhiên, họ lại có phản ứng tiêu cực đối với hình ảnh bản thân trên gương. Ngoài ra, các nghiên cứu đã chứng minh thấy rằng trẻ em bị bố mẹ thờ ơ khi khuyến khích nghĩ về bản thân hay có suy nghĩ tiêu cực về bản thân hơn, đặc biệt sau khi tham gia vào các thí nghiệm về ký ức vô thức.

Các thí nghiệm về ký ức vô thức là các thí nghiệm được thiết kế để làm đối tượng không nhận thức được các sự kiện đã xảy ra trước đó. Kết quả này cho thấy, trẻ em bị ngược đãi hoặc bị thờ ơ, tự xem bản thân rất tuyệt vời, nhưng các thí nghiệm về ký ức và gương cho thấy cái nhìn tự cao đó là không thật sự phản ánh hiện thực.

Vì vậy, nếu bạn gặp ai đó tỏ ra thượng đẳng và khiến bạn cảm thấy ngu ngốc hoặc kém hấp dẫn, bạn nên suy nghĩ về các mặt tiêu cực mà họ đang cố che giấu.

Những trải nghiệm về thành công hoặc sự ngưỡng mộ từ mọi người xung quanh cũng thúc đẩy sự tự tin của họ và làm cho họ tin bản thân nổi bật hơn so với người khác. Cạnh tranh lành mạnh và sự thất vọng có thể có tác động tích cực đến chúng ta, nhưng nếu môi trường sống này làm bạn cảm thấy căng thẳng hoặc gây ra các vấn đề tâm lý, thì đó là một vấn đề khác.

Vì lý do đó, phức cảm thượng đẳng hoạt động như một cơ chế tự phòng vệ khi người ta cảm thấy thượng đẳng hoặc che giấu cảm xúc tự ti. Theo Adler, mỗi người đều có thể trải qua cảm giác thượng đẳng trong một số tình huống hoặc giai đoạn trong cuộc sống. Tuy nhiên, nếu phức cảm thượng đẳng trở thành một mẫu thái tồn tại liên tục và ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày, có thể là một dấu hiệu của vấn đề tâm lý.

Biểu hiện của “god complex”

Viện cớ: Người đó hay trách móc người khác hoặc các yếu tố bên ngoài vì những khuyết điểm và luôn tìm cách giải thích cho thất bại của mình, hoặc một số trường hợp, họ trở nên thờ ơ và coi nhẹ chúng.
Hung hăng: Những người mang phức cảm này có một nhu cầu muốn được nhận thức và đánh giá như cách họ đánh giá bản thân, dẫn đến thái độ quyết liệt, đôi khi thô lỗ, gây tổn thương và thậm chí sử dụng bạo lực. Họ hay đổ lỗi lên người khác, suy đoán và giảm giá trị mọi thứ xung quanh.
Tự tách biệt: Tách biệt trong trường hợp này chẳng phải là tránh xa với mọi người, mà thực ra là một vấn đề liên quan đến sự tự nhận thức và lòng tự trọng của cá nhân đó, được ẩn sâu trong tâm hồn.
Lo âu: Những cá nhân này đã trải qua sự lo lắng và liên tục đấu tranh giữa bản thân thực tế và hình ảnh mà họ tự xây dựng.
Phủ nhận: Họ từ chối công nhận những cuộc chiến nội tâm và tự hạn chế khả năng của bản thân để tránh đối mặt với các vấn đề hoặc tình huống có liên quan đến điều đó.
Kiểm soát bản thân quá mức: Kiểm soát bản thân tới mức tiêu cực, bao gồm kiểm soát cảm xúc và hành vi để không lỡ lộ ra bản chất thật với người khác.
Khẳng định mình đúng: Họ luôn khẳng định "Tôi luôn đúng và bạn sai", và họ thường không đồng ý với quan điểm của bất kỳ ai khác. Đồng thời, nếu người khác không đồng ý với họ, thiếu tôn trọng người đó.
Tự hợp lý hóa: Họ luôn tìm cách tự biện minh cho hành động của mình. Khi gặp thất bại, họ thường tự thuyết phục bản thân rằng mục tiêu của họ không quan trọng, hoặc họ tìm cách thuyết phục bản thân rằng kết quả đó cũng có những khía cạnh tích cực, từ đó tiếp tục thực hiện những hành động không đúng.
Thay đổi tâm trạng đột ngột: Họ liên tục đối mặt với nhiều mâu thuẫn nội tâm và thường trải qua sự biến đổi tâm trạng đột ngột.

Hướng giải quyết

Trị liệu tâm lý.
Khuyến khích họ thể hiện cảm xúc thật mà chẳng bị kích động.
Sử dụng phương pháp nghịch lý để góp phần cho họ nhận ra cách họ đang tự phóng chiếu bản thân.
Trực tiếp và thẳng thắn nói chuyện với họ, mặc dù sẽ gặp khó khăn, nhưng có hiệu quả.
Phớt lờ hoặc tỏ ra ít chịu ảnh hưởng từ họ, để buộc họ xem xét lại hành vi của mình.
Sử dụng tên của họ có chủ đích, để họ nhận ra trách nhiệm đối với ngôn từ và hành động của mình.
Đối xử thẳng thắn và quyết đoán, nhưng đồng thời kiên nhẫn và thấu hiểu rằng hành vi này là kết quả của một thói quen lâu năm và chẳng thể thay đổi trong một thời gian ngắn.

Nên cư xử thế nào với người có god complexity?

Việc này sẽ phụ thuộc vào quan hệ giữa bạn với người đó, nhưng chắc chắn rằng thay đổi tính cách của họ sẽ khó nếu họ không nhận thức được nhu cầu cần thay đổi. Nếu họ tiếp tục thể hiện sự coi thường và chẳng lắng nghe ý kiến của bạn, có thể bạn nên thay đổi cách tương tác với họ.

Hãy tìm kiếm những mối quan hệ lành mạnh và phù hợp với giới hạn của bạn, vì mỗi người đều có giới hạn riêng. Ít ai có thể chịu đựng được khi người khác coi mình cao hơn và luôn xem thường người khác để tôn vinh bản thân.

Trong một số trường hợp cụ thể, nếu bạn vẫn muốn giữ mối quan hệ với họ, bạn có thể thiết lập một ranh giới an toàn giữa bạn và những người đó.

Nếu bạn phát hiện mình mang các dấu hiệu của vấn đề tự phụ và tự cho mình là trên hết, hãy lắng nghe ý kiến đóng góp từ những người xung quanh và tìm sự hỗ trợ từ chuyên gia để xây dựng những mối quan hệ lành mạnh hơn.

Kết luận

Trên đây là một số thông tin về chủ đề God complex là gì mà chúng tôi đã tổng hợp. Hy vọng bài viết đã cho bạn những thông tin bổ ích về chứng phức cảm thượng đẳng (god complex), cũng như biện pháp để đối phó với chúng. Theo dõi Tanca mỗi ngày để thường xuyên có cơ hội đón đọc nhiều bài viết hay và thú vị.