Hội chứng sợ điện thoại telephobia được xem là một vấn đề tâm lý khá phổ biến bên cạnh nỗi sợ khi không có điện thoại (Nomophobia). Việc liên lạc qua điện thoại tưởng chừng như rất quen thuộc thế nhưng lại khiến nhiều người cảm thấy ám ảnh. Vậy nguyên nhân và cách khắc phục thế nào? Theo dõi bài viết sau của Tanca để hiểu rõ hơn.
Hội chứng sợ gọi điện thoại là gì?
Hội chứng sợ gọi điện thoại (telephobia), còn được gọi là nỗi sợ khi phải thực hiện hoặc nhận cuộc gọi điện thoại, thể hiện qua mức độ lo lắng và sợ hãi cực kỳ khi phải nghe hoặc tham gia vào cuộc trò chuyện qua điện thoại. Hội chứng này thuộc loại rối loạn lo âu xã hội, một loại bệnh tâm lý đặc trưng bởi sự lo lắng và sợ hãi quá mức. Trạng thái lo lắng và sợ hãi vượt ra khỏi khả năng kiểm soát của người bệnh.
Những người mắc Telephobia thường có xu hướng tránh né, sợ hãi, lo lắng không bình thường, thể hiện bằng sự khó chịu và đau khổ khi phải liên lạc qua điện thoại. Tuy nhiên, hội chứng này không ảnh hưởng đến việc sử dụng thiết bị điện thoại. Người bệnh chỉ bị hoảng loạn khi phải thực hiện hoặc nhận cuộc gọi, trong khi mục đích sử dụng khác không bị ảnh hưởng.
Telephobia là một trong những loại hội chứng đặc biệt liên quan đến thiết bị này. Thêm vào đó, chúng ta còn có nỗi sợ khi không có điện thoại (Nomophobia).
Xem thêm:
Dấu hiệu của hội chứng sợ điện thoại là gì?
Có một số dấu hiệu cảm xúc phổ biến khi mắc chứng lo lắng khi nghe điện thoại, bao gồm:
- Tránh gọi điện thoại hoặc để người khác gọi cho mình.
- Cảm thấy lo lắng và do dự khi trả lời cuộc gọi điện thoại.
- Sợ tiếng chuông điện thoại.
- Cảm thấy ám ảnh sau khi kết thúc cuộc gọi.
- Cảm thấy căng thẳng và xấu hổ về bản thân.
- Lo lắng khi làm phiền người khác.
- Lo lắng về những gì mình sẽ nói khi sử dụng điện thoại.
Ngoài ra, cũng có một số dấu hiệu thể chất khi sợ điện thoại, bao gồm:
- Tăng nhịp tim.
- Cảm giác buồn nôn và khó thở.
- Cơ thể căng cứng và chóng mặt.
- Khó tập trung.
Những cảm giác sợ hãi khi tiếp nhận cuộc gọi điện thoại có thể gây gián đoạn đến cuộc sống cá nhân và công việc của bạn. Mặc dù trả lời và thực hiện cuộc gọi điện thoại là hành động đơn giản và mọi người đều có thể làm được, nhưng nếu bạn mắc chứng sợ điện thoại, cảm giác lo lắng có thể trở nên rất ám ảnh.
Nguyên nhân mắc hội chứng sợ điện thoại bắt nguồn do đâu?
Sợ thông tin của cuộc gọi
Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến hội chứng sợ gọi điện thoại. Có thể bệnh nhân đã trải qua cuộc gọi trước đó chứa thông tin xấu hoặc mang tính đe dọa.
Các cuộc gọi có chứa thông tin gây sốc có thể gây ám ảnh mạnh cho người nghe. Người bị sợ gọi điện thoại lo lắng về việc phải nghe những điều tiêu cực nên không dám nhấc máy. Ngoài ra, nhiều người phát triển hội chứng này sau khi trải qua trường hợp bị khủng bố, quấy rối, trêu đùa hoặc bị chơi khăm qua điện thoại. Hành vi như vậy gây căng thẳng và stress cho họ.
Sợ tiếng chuông điện thoại
Tiếng chuông điện thoại cũng đóng vai trò là một nguyên nhân gây ra hội chứng này. Một số người rất nhạy cảm với âm thanh, vì vậy âm thanh đột ngột từ tiếng chuông có thể gây kinh hoàng cho người bị ảnh hưởng.
Ngoài ra, những người mắc hội chứng sợ điện thoại cũng có thể sợ âm thanh hoặc giọng nói phát ra từ thiết bị. Họ cảm thấy như việc phải nghe giọng nói thông qua loa như một hình phạt tinh thần.
Sợ mất kiểm soát trong diễn đạt
Có nhiều người không tự tin khi phải giao tiếp gián tiếp thông qua một phương tiện nào đó. Họ cảm thấy khó truyền đạt đầy đủ suy nghĩ và mong muốn của mình để đối tác hiểu rõ.
Sự thiếu tự tin khi giao tiếp dẫn đến sự mất kiểm soát trong việc diễn đạt. Người bị ảnh hưởng trở nên lúng túng, lắp bắp và thường có xu hướng lặp lại. Điều này gây nên sự sợ hãi.
Tình trạng mất kiểm soát còn trở nên nghiêm trọng hơn khi bệnh nhân phải nói chuyện qua điện thoại với những người quan trọng như cấp trên, đối tác, khách hàng, người phỏng vấn,...
Bị áp lực về thời gian
Với một số người, nghe điện thoại được coi là khó khăn hơn việc nhắn tin. Trong trường hợp giao tiếp bằng văn bản, bạn có thời gian để suy nghĩ và sắp xếp trước khi nhấn nút gửi.
Thực tế là việc thực hiện một cuộc gọi thường mất nhiều thời gian hơn so với việc gửi tin nhắn. Điều này gây ra lo lắng rằng cuộc gọi có thể làm phiền hoặc gây gián đoạn đến người nhận, như làm gián đoạn bữa ăn hoặc xâm phạm vào thời gian riêng tư của họ. Do đó, người gọi cảm thấy áp lực về thời gian và buộc phải nghe điện thoại miễn cưỡng.
Không biết đối phương đang nghĩ gì?
Theo một số liệu thống kê mới nhất, hơn 90% giao tiếp không sử dụng ngôn ngữ, điều này có nghĩa rằng từ ngữ chỉ chiếm một phần nhỏ trong quá trình truyền đạt thông tin. Trong giao tiếp trực tiếp, phần lớn mọi người sẽ sử dụng các yếu tố như biểu hiện khuôn mặt, ngôn ngữ cơ thể, hành động và cử chỉ.
Khi tiếp xúc qua điện thoại, bạn chỉ có thể nghe được giọng nói của đối phương, còn các thông tin khác thì không có. Do đó, bạn không thể biết chính xác suy nghĩ của người kia. Điều này gây ra sự hoang mang và lo lắng khi nghe điện thoại.
Cảm thấy như bản thân đang bị đánh giá
Nếu bạn từng trải qua việc thực hiện cuộc gọi điện thoại trong một môi trường văn phòng, chắc chắn bạn đã có trải nghiệm về cảm giác kỳ lạ và áp lực khi chính mình trở thành trung tâm sự chú ý.
Trong trường hợp nói chuyện trực tiếp, bạn có thể nhìn ra cửa sổ hoặc kiểm tra thông báo cuộc gọi nhỡ, điều này giúp cuộc trò chuyện diễn ra một cách tự nhiên hơn và giảm bớt căng thẳng.
Tuy nhiên, trong cuộc gọi điện thoại khi không có sự phân tâm từ môi trường xung quanh, bạn có thể cảm thấy mình bị chú ý, và điều này gây ra sự lo lắng, bồn chồn và mất tập trung trong quá trình thực hiện cuộc gọi.
Cách vượt qua nỗi sợ điện thoại
Luyện tập thường xuyên
Một trong những phương pháp hiệu quả để vượt qua hội chứng sợ nghe điện thoại là tiếp xúc với nó hàng ngày, điều này sẽ làm giảm dần nỗi sợ trong bạn. Khi bạn thực hành nhiều hơn, bạn sẽ cảm thấy ít lo lắng hơn và tự tin hơn.
Hãy cho bản thân cơ hội để trả lời điện thoại nhiều hơn, điều này sẽ giúp bạn có đủ tự tin để duy trì cuộc trò chuyện một cách hiệu quả. Tùy thuộc vào mức độ lo lắng của bạn, hãy sử dụng các chiến thuật hiệu quả để khắc phục hoàn toàn hội chứng sợ gọi điện thoại.
Nếu bạn cảm thấy khó nói chuyện, hãy bắt đầu bằng việc gọi điện cho người thân của bạn, ví dụ:
- Gọi điện cho bạn thân, đồng nghiệp thân thiết hoặc thành viên trong gia đình để hỏi một câu hỏi đơn giản.
- Gọi điện cho đồng nghiệp để thảo luận về công việc liên quan.
- Gọi điện cho bạn bè hoặc người thân để thống nhất về một vấn đề nào đó.
- Gọi điện cho bạn cũ để trò chuyện.
Bạn cũng có thể luyện tập gọi điện thoại bằng cách trò chuyện với những người mà bạn không quen biết, ví dụ:
- Gọi số dịch vụ chăm sóc khách hàng.
- Gọi đến nhà hàng hoặc quán ăn để đặt món.
- Gọi để đặt phòng ở khách sạn hoặc bàn ăn tại nhà hàng.
Chuẩn bị trước những điều cần nói
Nếu bạn lo lắng vì không biết nên nói gì hoặc trở nên quá căng thẳng, dẫn đến việc truyền đạt không đầy đủ và mập mờ, hãy luyện tập ghi chú những ý chính. Việc ghi chú thông tin sẽ giúp bạn khắc phục tình trạng lo sợ và căng thẳng khi nói chuyện qua điện thoại. Bạn nên tạo thói quen này đặc biệt trong các cuộc gọi quan trọng, với đối tác kinh doanh, đồng nghiệp và các vấn đề liên quan đến công việc.
Việc ghi chú trước sẽ đảm bảo chất lượng của cuộc trò chuyện. Đồng thời, nó cũng giúp giới hạn những khoảng lặng không cần thiết, góp phần làm giảm cảm giác hoảng sợ của bệnh nhân.
Đánh lừa bộ não
Một cách hiệu quả để khắc phục hội chứng sợ điện thoại là đánh lừa bộ não bằng cách tạo ra một cảm giác cuộc trò chuyện đang diễn ra một cách kịch tính và phấn khích. Theo một nghiên cứu mới nhất từ Hiệp hội Sinh lý học Hoa Kỳ, những người mắc hội chứng telephobia thường có suy nghĩ rằng họ rất hứng thú và phấn khích khi thực hiện cuộc gọi điện, điều này giúp họ cảm thấy ít sợ hơn và thể hiện tốt hơn trong cuộc trò chuyện so với những người luôn cố gắng giữ bình tĩnh.
Để đánh lừa bộ não, bạn có thể chủ động tự nói với mình rằng "Tôi thực sự hứng thú với cuộc trò chuyện này" hoặc "Hãy vui vẻ lên".
Cố gắng giữ thái độ vui vẻ, mỉm cười
Hãy tự an ủi bản thân và tạo cảm giác thoải mái trước khi nghe máy. Hãy cố gắng xây dựng một tinh thần ổn định và bình tĩnh trong mọi tình huống.
Trước khi bắt đầu cuộc trò chuyện qua điện thoại, hãy cố gắng tưởng tượng và tư duy tích cực, nhằm tạo ra một tâm trạng vui vẻ. Thực hiện điều này sẽ không thể tránh khỏi việc tự động làm cho hành vi của bạn cũng trở nên bình tĩnh.
Hãy tránh suy nghĩ và tưởng tượng về những điều nghiêm trọng, vì chúng chỉ khiến tâm trạng của bạn trở nên xấu đi. Khi giọng điệu của bạn phát ra cảm giác vui vẻ, người đối diện cũng có thể cảm nhận được điều đó.
Hít thở đều
Tập trung vào hơi thở cũng là một phương pháp giúp khắc phục hiệu quả tình trạng sợ gọi điện thoại. Khi cảm thấy sợ, bệnh nhân thường có xu hướng thở nhanh và hấp hối, dẫn đến sự mất bình tĩnh và hoảng loạn. Tập luyện thở đều và chậm sẽ giúp cơ thể thư giãn.
Cố gắng tập trung vào hơi thở và điều chỉnh nhịp độ của nó trước, trong và sau khi thực hiện cuộc gọi. Thở đều cũng giúp bạn tập trung hơn. Do đó, hãy cố gắng thực hiện 5-10 hơi thở sâu trước khi bắt đầu một cuộc gọi. Điều này giúp cơ thể và suy nghĩ thư giãn hoàn toàn, tránh tình trạng tiêu cực được phóng đại và giữ được sự bình tĩnh.
Sau mỗi cuộc gọi, hãy để cách nhau vài phút để tinh thần ổn định trở lại. Tránh thực hiện cuộc gọi liên tục và liên tiếp, hãy có thời gian nghỉ để giảm bớt lo lắng và cải thiện hiệu suất. Hãy cố gắng khơi gợi lại cảm giác thoải mái và thành công sau một cuộc gọi tích cực và giữ nó trong tâm trí cho những cuộc gọi tiếp theo.
Kết hợp phương pháp giao tiếp không giọng nói
Trị liệu tâm lý bằng liệu pháp nhận thức hành vi (CBT)
Phương pháp trị liệu sử dụng liệu pháp nhận thức hành vi đã được đánh giá cao và áp dụng rộng rãi trong điều trị nhiều dạng rối loạn lo âu, bao gồm cả hội chứng sợ điện thoại.
Đầu tiên, việc xác định nguyên nhân của nỗi sợ là rất quan trọng. Khi các chuyên gia hiểu rõ nguồn gốc vấn đề, quá trình điều trị sẽ trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn.
Sau khi định rõ vấn đề, bệnh nhân sẽ được hướng dẫn các kỹ năng để đối phó và vượt qua nỗi sợ của mình. Việc rèn luyện các kỹ năng này bao gồm việc bệnh nhân tiếp xúc với những tình huống liên quan đến điện thoại để làm quen và vượt qua sợ hãi.
Liệu pháp tiếp xúc giúp điều trị hội chứng sợ gọi điện thoại
Phương pháp tiếp xúc trong liệu pháp yêu cầu người bệnh đối mặt với nỗi sợ hãi của mình và chống lại nó. Quá trình này có thể kéo dài trong một khoảng thời gian dài để từ từ tiến bộ.
Nếu việc nói chuyện với người lạ quá khó khăn, hãy bắt đầu bằng việc tương tác với những người thân thiết gần gũi để từ từ khôi phục lại sự tự tin. Bệnh nhân có thể bắt đầu bằng việc chia sẻ những câu chuyện ngắn và nhỏ, giao tiếp thông thường đơn giản.
Sau khi đã quen với việc nói chuyện với người quen, để loại bỏ hoàn toàn nỗi sợ, bệnh nhân cần thực hành giao tiếp với cả người lạ.
Ban đầu, điều này có thể rất khó khăn, nhưng dần dần bệnh nhân sẽ trở nên quen thuộc và không còn cảm thấy sợ hãi nữa. Bệnh nhân có thể luyện tập bằng cách gọi điện đến một nhà hàng để đặt bàn, hỏi về giờ mở cửa, hoặc đặt một đơn hàng, từng bước vượt qua những trở ngại nhỏ.
Kết luận
Nếu bạn đang gặp phải những biểu hiện của hội chứng sợ điện thoại telephobia thì chúng tôi mong rằng những cách khắc phục có trong bài viết trên sẽ giúp ích cho bạn. Đừng quên theo dõi Tanca để nhận được những chia sẻ tích cực và hữu ích khác.
