Trầm cảm theo mùa là gì? Đây là một loại bệnh tâm lý liên quan đến thời tiết mà người ta thường gọi là rối loạn cảm xúc, rối loạn lo âu theo mùa. Vậy nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết là gì, theo dõi bài viết sau của Tanca để biết thêm thông tin nhé!

Trầm cảm theo mùa là gì?

Trầm cảm theo mùa, còn được gọi là Winter Depression hoặc Seasonal Affective Disorder (viết tắt là SAD) trong tiếng Anh, là một dạng rối loạn cảm xúc phổ biến xuất hiện thường xuyên vào mùa thu và mùa đông. Các người bị ảnh hưởng bởi căn bệnh này sẽ trải qua các triệu chứng trầm cảm theo chu kỳ, liên quan đến tác động của thời tiết.

Các biểu hiện kháng cự, sự mất hứng, tình trạng buồn bã, mệt mỏi và giảm năng lượng thường xuất hiện mạnh mẽ trong mùa thu và mùa đông, nhưng dần dần giảm đi và ổn định hơn khi mùa xuân và mùa hè đến. Tuy nhiên, vẫn có một số ít trường hợp trầm cảm có thể bắt đầu vào mùa xuân và mùa hè. Nghiên cứu cho thấy, nguyên nhân chính gây ra tình trạng thay đổi tâm trạng này là sự biến đổi ánh sáng giữa các mùa.

Trầm cảm theo mùa có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, tuy nhiên, nó thường tập trung chủ yếu trong độ tuổi từ 15 đến 55. Đặc biệt, những người sống tại những khu vực thiếu ánh sáng và trải qua biến đổi thời tiết đáng kể có nguy cơ cao bị ảnh hưởng.

Xem thêm:

Nguyên nhân gây ra trầm cảm theo mùa

Theo các nghiên cứu của các nhà khoa học, nhiệt độ, thời tiết và ánh sáng được xem là những yếu tố quan trọng có tác động đến tâm trạng của con người. Do đó, sự biến đổi đột ngột giữa các mùa trong năm có thể gây suy giảm nghiêm trọng về tinh thần và thể chất cho những người bị ảnh hưởng.

Nguyên nhân trầm cảm trong mùa thu và mùa đông

Thiếu ánh sáng mặt trời: Khi lượng ánh sáng mặt trời giảm, cơ thể cũng trở nên thiếu hụt serotonin, một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng. Điều này làm cho não khó duy trì hoạt động bình thường, đặc biệt là quản lý cảm xúc.
Yếu tố di truyền: Nếu có người trong gia đình đã từng trải qua trầm cảm mùa thu và mùa đông hoặc các rối loạn cảm xúc tương tự, nguy cơ bị bệnh cũng sẽ cao hơn so với những người không có tiền sử này.
Địa điểm sinh sống: Nghiên cứu cho thấy, trầm cảm mùa thu và mùa đông thường phổ biến hơn ở những người sống ở các vùng có khí hậu lạnh, thiếu ánh sáng mặt trời, như Châu Âu.
Độ tuổi: Những người trưởng thành với áp lực cuộc sống hàng ngày cao cũng có nguy cơ dễ bị ảnh hưởng đến tâm trạng.

Nguyên nhân trầm cảm trong mùa xuân và mùa hạ

Nhiệt độ: Tình trạng ẩm ướt và nóng bức có thể gây ra tâm trạng khó chịu và căng thẳng.
Lượng ánh sáng mạnh: Ánh sáng mặt trời mạnh mẽ và thời tiết nóng trong thời gian dài có thể gây suy giảm sức khỏe cả về thể chất lẫn tinh thần đối với nhiều người.

Tổng quát, trầm cảm mùa có thể bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi đột ngột của thời tiết, làm cho hệ thống sinh học của con người không thể thích ứng kịp thời. Điều này gây ra những biến đổi trong cảm xúc và tâm trạng.

Đối tượng dễ mắc trầm cảm theo mùa

Trầm cảm theo mùa có thể ảnh hưởng tới bất kỳ ai, nhưng tỷ lệ mắc bệnh cao hơn ở phụ nữ so với nam giới. Có một số đối tượng có nguy cơ cao hơn mắc trầm cảm theo mùa, bao gồm:

Người trong độ tuổi từ 15 đến 55 tuổi.
Những người có người thân từng trải qua trầm cảm theo mùa.
Những người sinh sống ở khu vực có thời gian ánh sáng hạn chế và trải qua thay đổi mức độ chiếu sáng đáng kể giữa các mùa trong năm.

Biểu hiện của trầm cảm theo mùa nào?

Triệu chứng trầm cảm theo mùa tương tự như các triệu chứng của trầm cảm thông thường. Bệnh nhân có thể trải qua các dấu hiệu điển hình như:

Cảm thấy buồn chán, bi quan, tuyệt vọng và bế tắc.
Sự giảm hứng thú đối với các hoạt động trước đây yêu thích.
Cơ thể mệt mỏi, thiếu năng lượng, di chuyển chậm chạp và yếu đuối.
Gặp vấn đề về giấc ngủ, ngủ nhiều trong mùa đông và gặp khó khăn trong việc ngủ vào mùa hè.
Khẩu vị thay đổi bất thường, ăn nhiều hơn trong mùa đông và mất hứng thú với ăn vào mùa hè.
Khả năng tập trung giảm, gặp khó khăn trong việc đưa ra quyết định và lựa chọn hàng ngày.
Cảm thấy vô dụng và cảm thấy có tội lỗi.
Cảm xúc thay đổi bất thường, có thể trở nên nhạy cảm quá mức, dễ cáu gắt và kích động một cách vô cớ.
Suy nghĩ về cái chết và có ý định tự tử.

Biểu hiện của trầm cảm thường tuân theo một chu kỳ và dần giảm đi sau đó. Thông thường, trầm cảm có xu hướng bắt đầu và trở nên nặng hơn trong mùa thu và mùa đông. Tuy nhiên, có những trường hợp khi một số cơn hưng cảm nhẹ có thể xuất hiện trong mùa hè và mùa xuân.

Cách phòng tránh trầm cảm theo mùa

Vì mô hình mùa đông của SAD có thể được dự đoán trước, nên người có tiền sử SAD có thể được khuyến nghị bắt đầu điều trị vào mùa thu nhằm ngăn ngừa hoặc giảm khả năng mắc phải trầm cảm.

Tuy nhiên, hiện tại vẫn còn ít nghiên cứu về việc bắt đầu áp dụng liệu pháp ánh sáng hoặc tâm lý trước thời điểm dự kiến để ngăn chặn sự phát triển của trầm cảm theo mùa. Các nghiên cứu hiện tại cũng chưa tìm thấy đủ bằng chứng thuyết phục về vấn đề này. Do đó, người bị SAD nên thảo luận với bác sĩ của mình nếu họ muốn bắt đầu điều trị sớm để ngăn ngừa các tình trạng trầm cảm.

Cách điều trị trầm cảm theo mùa hiệu quả

Sử dụng liệu pháp ánh sáng

Nguyên nhân gây ra bệnh trầm cảm theo mùa liên quan đến sự thay đổi ánh sáng giữa các mùa, và việc sử dụng liệu pháp ánh sáng đã được chứng minh là một phương pháp điều trị hiệu quả cho nguyên nhân này.

Trong quá trình điều trị, người bệnh sẽ ngồi trước một thiết bị chiếu sáng trong khoảng 45 phút mỗi ngày. Trong thời gian được chiếu sáng, người bệnh cần thường xuyên nhìn vào thiết bị để ánh sáng có thể tác động tốt nhất. Buổi sáng là thời điểm thích hợp nhất để thực hiện điều trị và không nên thực hiện vào buổi tối, đặc biệt là trước khi đi ngủ, để tránh gây mất ngủ và khó khăn trong việc vào giấc ngủ.

Để tăng hiệu quả của liệu pháp ánh sáng, người bệnh nên thường xuyên tiếp xúc với ánh sáng mặt trời vào những thời điểm có ánh sáng nhẹ nhàng như sáng sớm hoặc buổi chiều.

Liệu pháp ánh sáng cần được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ, đặc biệt là đối với những người nhạy cảm với ánh sáng hoặc có tiềm năng bị tổn thương khi tiếp xúc với ánh sáng đèn.

Bệnh trầm cảm theo mùa có thể có sự cải thiện tích cực sau vài tuần điều trị, tuy nhiên, người bệnh không nên ngừng điều trị một cách tự ý trừ khi được sự đồng ý của bác sĩ. Thông thường, liệu trình điều trị sẽ kéo dài cho đến khi sang mùa xuân hoặc mùa hạ, tùy thuộc vào tình trạng của từng bệnh nhân.

Trị liệu tâm lý

Phương pháp này đóng vai trò hỗ trợ và can thiệp hiệu quả trong việc điều chỉnh trạng thái tâm lý và cảm xúc tiêu cực của bệnh nhân. Chuyên gia tâm lý sẽ tác động sâu vào tiềm thức để giúp họ giải quyết các vấn đề khó khăn và cải thiện sức khỏe tinh thần một cách an toàn và hiệu quả nhất.

Sau quá trình can thiệp, bệnh nhân sẽ trải qua sự thay đổi trong nhận thức, tư duy và suy nghĩ, hướng tới một tình hình tích cực và chính xác hơn. Ngoài ra, chuyên gia còn hỗ trợ bệnh nhân bằng các phương pháp thư giãn, kỹ năng quản lý cảm xúc và đối phó với căng thẳng, nhằm giúp họ hạn chế khả năng tái phát tình trạng trầm cảm.

Sử dụng vitamin D

Việc bổ sung vitamin D có vai trò quan trọng trong quá trình điều trị trầm cảm theo mùa, giúp tăng cường hiệu quả của liệu pháp. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc thiếu hụt vitamin D có liên quan đến nguy cơ cao mắc trầm cảm theo mùa.

Đối với bệnh nhân mắc trầm cảm theo mùa, việc bổ sung vitamin D3 liên tục trong 3 tháng là cần thiết.

Trong nhóm 1 bệnh nhân trầm cảm theo mùa, nên sử dụng liều 600 UI vitamin D3 mỗi ngày.
Trong nhóm 2 bệnh nhân trầm cảm theo mùa, nên sử dụng khoảng 4000 UI vitamin D3 mỗi ngày.

Một số phương pháp hỗ trợ khác

Nâng cao hoạt động thể dục và thể thao để cải thiện sức khỏe cơ thể, nâng cao tinh thần và mang lại cảm giác thoải mái và dễ chịu.
Hưởng ánh nắng mặt trời hàng ngày để cải thiện tâm trạng và ứng phó với biến đổi tâm trạng do thời tiết và ánh sáng. Thời điểm tốt nhất là từ 6 đến 9 giờ sáng hoặc sau 17 giờ chiều.
Chú ý đến chế độ ăn uống hàng ngày, bổ sung vitamin, chất xơ, Omega-3, protein, khoáng chất thông qua các thực phẩm dinh dưỡng.
Duy trì giấc ngủ ổn định và chất lượng.
Đảm bảo uống đủ lượng nước mỗi ngày, từ 2 đến 2.5 lít nước lọc hoặc có thể bổ sung bằng nước ép trái cây và rau củ.
Tăng cường hoạt động ngoài trời và tránh ở trong phòng kín quá lâu.
Tìm kiếm các hoạt động thư giãn phù hợp như thiền, yoga, nghe nhạc, đọc sách, chơi thể thao.
Chia sẻ và tâm sự với người thân và bạn bè về tình trạng sức khỏe của mình để giải tỏa tâm trạng và nhận được sự giúp đỡ và hỗ trợ tốt hơn.

Kết luận

Tanca hy vọng qua bài viết trên các bạn đã hiểu được trầm cảm theo mùa là gì? Căn bệnh này nên được hỗ trợ phát hiện và can thiệp trong giai đoạn sớm để tránh gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đối với người bệnh. Theo dõi Tanca mỗi ngày để thường xuyên được cập nhật những tin tức mới nhất.