Mô hình cơ cấu tổ chức doanh nghiệp nhỏ phổ biến và ưu điểm

Lựa chọn đúng mô hình cơ cấu tổ chức doanh nghiệp nhỏ hoạt động hiệu quả sẽ giúp bạn thực hiện các chiến lược kinh doanh thành công. Từ đó tạo thế cạnh tranh, nâng cao vị thế của doanh nghiệp trên thị trường. Hãy cùng Tanca tìm hiểu chi tiết về mô hình cơ cấu tổ chức phổ biến đối với doanh nghiệp nhỏ qua bài viết sau.

Cơ cấu tổ chức là gì?

Cơ cấu tổ chức (organizational structure) là hệ thống các nhiệm vụ, các mối quan hệ báo cáo và quyền hạn để duy trì một tổ chức hoạt động. Cơ cấu tổ chức xác định cách thức các nhiệm vụ công việc được phân chia, nhóm và phối hợp trong một tổ chức để đạt được các mục tiêu của tổ chức.

Theo đó, cơ cấu tổ chức theo mô hình đơn giản thường tương ứng với hộ kinh doanh mới thành lập và công ty TNHH một thành viên. Đặc biệt, chủ sở hữu đồng thời là người quản lý trực tiếp doanh nghiệp.

Mô hình này thường được áp dụng trong các doanh nghiệp giới hạn một hoặc chỉ một số chủng loại sản phẩm (mức độ đa dạng hóa thấp) hoặc quy mô sản xuất nhỏ. Vì vậy, đây là mô hình tốt được các doanh nhân lựa chọn để khởi nghiệp.

Xem thêm: Top 3 mẫu lưu đồ quy trình được doanh nghiệp

Các yếu tố ảnh hưởng đến mô hình cơ cấu tổ chức doanh nghiệp nhỏ

Mô hình cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp nhỏ là cách thức xác định hoạt động của các bộ phận trong tổ chức và xác định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của người đứng đầu.

Trong nhóm các tổ chức kinh doanh nhỏ, tùy theo điều kiện, quy mô và đặc điểm của từng doanh nghiệp để lựa chọn mô hình cơ cấu cho phù hợp. Sau đây là một số yếu tố sẽ gây ảnh hưởng:

• Mục tiêu chiến lược của công ty
• Môi trường hoạt động kinh doanh
• Quy mô hình thành và phát triển của tổ chức
• Đặc điểm và bản chất của hoạt động kinh doanh
• Mối quan hệ giữa các phòng ban, bộ phận trong doanh nghiệp

Tất cả những yếu tố này có tác động rất lớn đến mô hình hoạt động của các tổ chức doanh nghiệp nhỏ. Ngoài ra, chúng có mối quan hệ mật thiết và bổ sung cho nhau.

Trường hợp sau một thời gian hoạt động có một hoặc nhiều yếu tố bị thay đổi thì doanh nghiệp xem xét có cần thiết phải thay đổi mô hình cơ cấu tổ chức hay không.

Đối với những doanh nghiệp không đổi mới sẽ khó phát triển lâu dài trên thị trường. Vì vậy các nhà quản trị cần có những chiến lược bền vững.

Xem thêm: Mẫu sơ đồ tổ chức công ty đầy đủ nhất

Phân biệt mô hình cơ cấu tổ chức doanh nghiệp nhỏ và lớn

Mô hình cơ cấu tổ chức vừa, nhỏ

Mô hình cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp nhỏ so với doanh nghiệp vừa và lớn khác nhau về cách thức hoạt động. Họ chủ yếu dựa trên mô hình trực tuyến vì mang lại nhiều ưu điểm như tính linh hoạt cao, tiết kiệm chi phí, yêu cầu tạm thời,…

Đối với các doanh nghiệp có ngành nghề kinh doanh đặc thù như: khách sạn, phòng khám,… thường được tổ chức theo mô hình cơ cấu tổ chức chức năng. Lý do là để giúp chủ doanh nghiệp có nhiều thời gian hơn để đi đến quyết định.

Ngoài ra, nhân lực tại bộ phận chức năng sẽ giúp quản lý và kiểm soát mọi hoạt động hiệu quả hơn.

Mô hình cơ cấu tổ chức doanh nghiệp lớn

Cơ cấu tổ chức bộ máy của doanh nghiệp lớn thường theo mô hình cơ cấu phẳng được sử dụng phổ biến nhất. Chúng giúp đưa ra các chiến lược vĩ mô cho tương lai.

Ngoài ra, mô hình tổ chức doanh nghiệp lớn sẽ có sự hỗ trợ của đội ngũ cố vấn. Họ sẽ hỗ trợ để đưa ra những lời khuyên chiến lược tốt nhất cho doanh nghiệp.

Xem thêm: 5 Cấp độ lãnh đạo John Maxwell

Mô hình cơ cấu tổ chức doanh nghiệp gồm mấy loại?

Lựa chọn mô hình cơ cấu tổ chức phù hợp là yếu tố quan trọng dẫn đến thành công của doanh nghiệp nhỏ. Hãy cùng tìm hiểu 4 mô hình tổ chức phổ biến sau đây:

Mô hình cơ cấu tổ chức bộ phận

Với cơ cấu tổ chức bộ phận, doanh nghiệp sẽ được chia thành các đơn vị và bộ phận nhỏ. Các đơn vị có thể được phân chia trên cơ sở lĩnh vực hoạt động, lĩnh vực hoạt động hoặc sản phẩm. 

Mỗi đơn vị, bộ phận sẽ có sự độc lập, phương thức hoạt động và tổ chức phù hợp với đặc thù của lĩnh vực sản phẩm hoặc khu vực của mình.

Khi đã chia thành các đơn vị, bộ phận riêng biệt sẽ tạo điều kiện cho các tổ chức chủ động thực hiện nhiệm vụ. Nếu có vấn đề phát sinh, họ sẽ linh hoạt hơn trong quá trình giải quyết công việc.

Tuy nhiên, khi tổ chức mô hình cơ cấu phòng ban. sẽ khó kiểm soát hơn hoạt động của từng bộ phận độc lập, gây mất kiểm soát trong công tác quản lý.

Mô hình tổ chức bộ máy theo cơ cấu phẳng

Đây là mô hình cơ cấu tổ chức rất đơn giản chỉ dành cho hộ kinh doanh, công ty TNHH một thành viên. Theo đó, nhân sự sẽ không phân biệt vị trí, chức vụ trong hoạt động của doanh nghiệp. Mô hình này phá vỡ các quy tắc truyền thống vốn có trong các cơ cấu tổ chức truyền thống.

Ưu điểm của mô hình này là quản lý dễ dàng, ra quyết định nhanh chóng. Ngoài ra, nhân viên sẽ phải chịu trách nhiệm về quyết định của mình. Tuy nhiên, nhược điểm là công việc sẽ không được phân biệt cụ thể, rõ ràng dẫn đến tình trạng quá tải hoặc chồng chéo khi thực hiện nhiệm vụ.

Mô hình cơ cấu tổ chức chức năng

Biểu hiện của mô hình này là việc thiết lập một hệ thống, các bộ phận được phân cấp trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ cụ thể. Có thể thành lập các phòng ban như nhân sự, marketing, kế toán,…

Khi sắp xếp tổ chức theo cơ cấu này sẽ hướng những nhân viên hoạt động cùng tính chất vào một nhóm để dễ quản lý và thăng tiến. sức mạnh.

Lãnh đạo cao nhất của mô hình này là chủ doanh nghiệp. Các bộ phận chức năng chuyên biệt giúp tạo điều kiện phát triển năng lực và kỹ năng quản lý và kiểm soát hoạt động kinh doanh.

Tuy nhiên, đối với các tổ chức kinh doanh nhỏ, mô hình này cũng có những hạn chế do các bộ phận thực hiện các chức năng riêng biệt. Vì vậy, trong công tác phối hợp dễ nảy sinh mâu thuẫn, khó phối hợp ăn ý với các bên.

Do đó, các nhà quản trị cần hiểu rõ mọi lĩnh vực quản lý để nâng cao hoạt động kiểm tra, chỉ đạo các bộ phận chuyên môn.

Mô hình cơ cấu tổ chức ma trận

Đây là mô hình tổ chức có sự kết hợp giữa cơ cấu tổ chức chức năng và bộ phận. Là quá trình tổ chức và điều hành hoạt động dưới dạng đa chiều, thông tin sẽ được truyền tải theo cả chiều ngang (bộ phận) hoặc chiều dọc (chức năng).

Theo đó, thay vì các trưởng phòng, mỗi đội sẽ có các trưởng nhóm và thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn. Mô hình ma trận rất phù hợp với các doanh nghiệp nhỏ thường xây dựng các dự án kinh doanh khác nhau.

Mô hình này giúp hoàn thành công việc nhanh hơn và hiệu quả hơn. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng tận dụng tối đa cơ sở hạ tầng, chia sẻ hiệu quả nguồn lực, đảm bảo tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp nhỏ. Tuy nhiên, ngay từ đầu nhân viên sẽ khó nhận ra người phụ trách.

Mỗi mô hình tổ chức đều có ưu nhược điểm riêng. Vì vậy bạn cần cân nhắc nhiều tố để lựa chọn mô hình cơ cấu tổ chức doanh nghiệp nhỏ phù hợp. Đó sẽ là tiền đề cho bạn tổ chức công tác quản trị và đào tạo, xây dựng bộ máy nhân sự, thực hiện các chiến lược marketing, kinh doanh hiệu quả hơn trong tương lai. Chúc bạn khởi nghiệp thành công!