Giải pháp để nâng cao hiệu quả đào tạo là yếu tố then chốt giúp tối ưu nguồn nhân lực trong bối cảnh thị trường lao động cạnh tranh. Tuy nhiên, hệ thống giáo dục hiện nay vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế. Cùng Tanca khám phá những chiến lược thiết thực giúp nâng cao chất lượng đào tạo và tăng cường gắn kết giữa doanh nghiệp và cơ sở đào tạo.
Nhìn chung về thị trường nguồn nhân lực tại Việt Nam
TP.HCM là trung tâm kinh tế sôi động bậc nhất Việt Nam, với tốc độ tăng trưởng cao và dân số trẻ, tạo nên một thị trường lao động đầy tiềm năng. Theo thống kê, thành phố hiện có hơn 220.000 doanh nghiệp và gần 420.000 cơ sở sản xuất kinh doanh cá thể đang hoạt động, thu hút một lực lượng lao động lên đến khoảng 4,84 triệu người. Trong đó, số lao động đang có việc làm là 4,66 triệu, bao gồm cả 28.668 lao động nước ngoài được cấp phép.
Tuy nhiên, dù tỷ lệ lao động qua đào tạo đến năm 2023 đạt 87,27%, vẫn còn một bộ phận lớn lao động chưa có bằng cấp, chứng chỉ chính thức. Điều này dẫn đến thực trạng cung - cầu lao động mất cân đối: trong khi một số ngành dư thừa lao động phổ thông, thì các lĩnh vực quan trọng lại thiếu hụt nhân sự có chuyên môn cao. Chất lượng nguồn nhân lực gặp nhiều khó khăn để theo kịp nhu cầu của nền kinh tế hiện đại, hội nhập,... Điều này đòi hỏi một sự thay đổi mạnh mẽ trong công tác đào tạo.
Để nâng cao hiệu quả đào tạo và chuyển đổi kỹ năng nghề nghiệp, TP.HCM cần tiếp tục hoàn thiện các chính sách, khuyến khích doanh nghiệp tham gia sâu hơn vào quá trình đào tạo. Đồng thời, người lao động cần chủ động nâng cao nhận thức, rèn luyện kỹ năng, trong khi các cơ sở giáo dục nghề nghiệp phải đẩy mạnh đổi mới chương trình, gắn kết chặt chẽ với xu hướng chuyển đổi số và phát triển bền vững.
Xem thêm:
Các giải pháp nâng cao hiệu quả đào tạo nhân lực nên triển khai
Cải tiến hệ thống giáo dục và nâng cao chất lượng đào tạo
Trong bối cảnh nền kinh tế ngày càng hội nhập và biến động, việc cải tiến hệ thống giáo dục trở thành một yếu tố cốt lõi để nâng cao hiệu quả đào tạo. Điều này đòi hỏi một cuộc đổi mới toàn diện, từ nội dung chương trình, phương pháp giảng dạy đến cách đánh giá kết quả học tập, nhằm đảm bảo người học được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng thực tiễn phù hợp với nhu cầu thị trường lao động.
Một hệ thống giáo dục hiện đại cần được xây dựng theo hướng mở và linh hoạt, cho phép người học tiếp cận tri thức theo nhiều hình thức khác nhau, từ học trực tuyến, đào tạo nghề đến mô hình học kết hợp (blended learning). Đồng thời, việc cập nhật nội dung đào tạo theo xu hướng phát triển công nghệ, chuyển đổi số và yêu cầu nghề nghiệp thực tế sẽ giúp giảm khoảng cách giữa lý thuyết và ứng dụng thực tiễn.
Bên cạnh đó, phương pháp giảng dạy cũng cần thay đổi theo hướng lấy người học làm trung tâm, khuyến khích tư duy phản biện, sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề thay vì chỉ tập trung vào truyền đạt kiến thức một chiều.
Tăng cường sự liên kết giữa cơ sở đào tạo và doanh nghiệp
Việc xây dựng cơ chế hợp tác này giúp kết nối chặt chẽ giữa nhu cầu thực tế của thị trường lao động và chương trình đào tạo, là cơ hội để doanh nghiệp đóng góp ý kiến, điều chỉnh nội dung đào tạo sao cho đáp ứng sát với nhu cầu thực tế, từ đó đảm bảo sinh viên được trang bị những kỹ năng và kiến thức phù hợp nhất với yêu cầu công việc.
Phương thức hợp tác này sẽ giúp doanh nghiệp tham gia trực tiếp vào quá trình đào tạo, tạo cơ hội cho sinh viên thực tập, thực hành với dự án thực tế ngay trong suốt quá trình học. Những trải nghiệm thực tế này giúp sinh viên làm quen với môi trường làm việc, hiểu rõ hơn về yêu cầu công việc, và chuẩn bị tốt hơn cho việc gia nhập thị trường lao động ngay sau khi tốt nghiệp.
Nâng cao năng lực giảng dạy và cán bộ quản lý
Chất lượng giảng dạy không chỉ phụ thuộc vào kiến thức chuyên môn mà còn vào khả năng truyền đạt, tư duy sư phạm và sự sáng tạo trong việc xây dựng chương trình giảng dạy.
Cụ thể, giảng viên cần được trang bị các kỹ năng mới về phương pháp giảng dạy sáng tạo, khả năng sử dụng công nghệ trong lớp học và cách thức ứng dụng của các phương pháp giảng dạy tương tác, giúp người học phát huy tối đa khả năng tiếp thu kiến thức. Ngoài ra, việc bồi dưỡng kỹ năng ngoại ngữ càng quan trọng hơn, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập quốc tế, giúp giảng viên có thể tiếp cận các tài liệu nghiên cứu mới, tham gia vào các hội thảo quốc tế và kết nối với các chuyên gia trong và ngoài nước.
Song song với việc phát triển năng lực chuyên môn, chế độ đãi ngộ giảng viên cũng cần được cải thiện để thu hút và giữ chân những nhân tài trong ngành giáo dục. Cải cách này là một bước tiến để làm động lực cho giảng viên, giúp duy trì đội ngũ chất lượng cao, tránh tình trạng thiếu hụt nhân lực hướng dẫn. Khi giảng viên có môi trường làm việc tốt, chế độ đãi ngộ hợp lý, họ sẽ có động lực và cam kết lâu dài, từ đó trực tiếp nâng cao chất lượng giảng dạy.
Dự đoán xu hướng và tối ưu hóa nguồn nhân lực
Thị trường lao động hiện nay đang chịu tác động mạnh mẽ từ các yếu tố như công nghệ, hội nhập quốc tế và xu hướng chuyển đổi số. Điều này làm cho nhu cầu lao động trong các ngành nghề có sự biến động lớn. Các cơ sở đào tạo cần có khả năng dự đoán được những xu hướng này để kịp thời điều chỉnh chương trình học, đảm bảo cung cấp nguồn nhân lực có chất lượng, đồng thời đáp ứng đúng nhu cầu của doanh nghiệp và thị trường.
Đặc biệt, việc dự báo nhu cầu nhân lực theo từng vùng miền cũng vô cùng quan trọng. Mỗi khu vực có những đặc thù riêng về ngành nghề phát triển, vì vậy, nếu không có sự cân nhắc kỹ lưỡng, có thể dẫn đến tình trạng thừa lao động ở một số ngành nghề, trong khi lại thiếu hụt ở những ngành quan trọng khác. Để tối ưu hóa nguồn nhân lực, cần phải phân tích kỹ lưỡng xu hướng phát triển từng ngành nghề, từ đó điều chỉnh quy mô tuyển sinh và phát triển các chương trình đào tạo chuyên sâu, đáp ứng nhu cầu thực tế của từng vùng miền.
Thúc đẩy hợp tác đa phương và huy động nguồn lực xã hội
Ngoài việc hợp tác với các thành phần kinh tế trong nước, việc mở rộng hợp tác quốc tế là một yếu tố quan trọng để nâng cao chất lượng đào tạo. Các mô hình đào tạo tiên tiến của các nền giáo dục phát triển như Mỹ, Châu Âu, Nhật Bản hay Hàn Quốc có thể mang đến những phương pháp giảng dạy và công nghệ mới, giúp nâng cao trình độ đội ngũ giảng viên và cải thiện chương trình đào tạo. Thông qua các chương trình trao đổi học thuật, hợp tác nghiên cứu, và đào tạo nghề quốc tế, các cơ sở đào tạo trong nước có thể tiếp cận với các xu hướng giáo dục hiện đại, tạo ra môi trường học tập toàn diện và hội nhập quốc tế.
Hơn nữa, huy động nguồn lực xã hội từ các tổ chức phi chính phủ, các quỹ từ thiện, và các tổ chức quốc tế cũng là một cách để hỗ trợ hệ thống giáo dục. Các nguồn lực này có thể giúp cung cấp học bổng, trang thiết bị học tập, cũng như hỗ trợ các sáng kiến đổi mới trong giáo dục. Đây là một phần không thể thiếu trong việc tạo ra một hệ sinh thái đào tạo đa dạng và chất lượng, đồng thời khuyến khích sự chia sẻ trách nhiệm và lợi ích giữa xã hội và các cơ sở giáo dục.
Tích hợp công nghệ và chuyển đổi số vào giáo dục
Việc tích hợp công nghệ thông tin và chuyển đổi số vào giáo dục là giải pháp then chốt giúp nâng cao hiệu quả đào tạo trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0. Ứng dụng công nghệ trong quản lý và giảng dạy không chỉ cải thiện quy trình tổ chức mà còn tạo ra cơ hội học tập linh hoạt, đáp ứng nhu cầu học suốt đời.
Các hệ thống quản lý học tập (LMS) giúp giáo viên và cán bộ quản lý theo dõi hiệu quả học tập của học viên, đồng thời tiết kiệm thời gian và chi phí. Phát triển các chương trình đào tạo trực tuyến tạo cơ hội cho người học tiếp cận kiến thức mọi lúc, mọi nơi, đồng thời thúc đẩy tinh thần tự học và sáng tạo.
Bên cạnh đó, hệ thống học liệu số, bao gồm tài liệu điện tử, video bài giảng và mô phỏng thực tế ảo, giúp làm phong phú nội dung giảng dạy và tạo môi trường học sinh động. Công nghệ cũng giúp thúc đẩy học tập suốt đời, cho phép đội ngũ lao động cập nhật kỹ năng và kiến thức mới để đáp ứng yêu cầu thay đổi của thị trường lao động.
Xây dựng môi trường học tập chủ động và đánh giá dựa trên năng lực thực tế
Để nâng cao hiệu quả đào tạo, cần chuyển từ mô hình đánh giá theo điểm số sang đánh giá dựa trên năng lực thực tế (competency-based learning). Điều này giúp người học tiếp thu kiến thức cùng phát triển kỹ năng và khả năng áp dụng kiến thức vào tình huống thực tế.
Thay vì chỉ kiểm tra lý thuyết, các bài kiểm tra dựa trên tình huống thực tế giúp đánh giá khả năng giải quyết vấn đề, làm việc nhóm và giao tiếp của người học. Phương pháp này sẽ giúp sinh viên chuẩn bị tốt cho yêu cầu công việc mà và giúp các cơ sở đào tạo đánh giá toàn diện sự phát triển của học viên.
Việc áp dụng đồng bộ các giải pháp để nâng cao hiệu quả đào tạo không chỉ giúp cải thiện chất lượng nguồn nhân lực mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế. Từ việc đổi mới phương pháp giảng dạy, gắn kết doanh nghiệp đến ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số, mỗi giải pháp đều hướng đến mục tiêu tạo ra lực lượng lao động chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu thực tế. Đừng quên theo dõi Tanca để nhanh chóng cập nhật các thông tin mới nhất về nền kinh tế nước nhà nhé!
